Geleneksel piyasalarda olduğu gibi kripto para piyasasında da fiyat hareketlerini değerlendirmek için çok çeşitli araçlar var. Bu araçlar arasında en çok bilinenlerden biri de Teknik analiz. Teknik analiz kullanarak yatırımcılar, piyasadaki fiyatların hangi yönde değişeceğini ve trend eğilimleri belli ölçüde tahmin edebilir. Teknik analiz yapılarak elde edilen verilerle daha akıllıca tahminler ve işlemler yapılabilir.
Teknik analiz hangi kripto paraya uygulanacak olursa olsun, kripto paranın geçmişi işlem hacmi ve fiyat grafikleriyle birlikte göz önünde bulundurulmalıdır. Teknik analizin yanı sıra temel analiz ise söz konusu kripto paranın aşırı derecede fiyatlanıp fiyatlanmadığına, fiyatın olması gereken seviyenin altında olup olmadığına odaklanır.
Teknik analiz hakkında daha fazla fikir edinmek için Dow Theory’nin teknik analizi dayandırdığı temel fikirleri incelemek oldukça önemli.
1- Piyasa fiyatlandırmasında her şey göz önünde bulundurulur. Geçmişteki, o anki ve gelecekteki tüm gelişmeler halihazırda mevcut varlık fiyatını beklentiler dahilinde etkiler. Bitcoin ve kripto paralarda geçmişteki, o anki ve gelecekteki tüm gelişmeler kripto para piyasasının kaderini etkileyebilecek düzenleme hamleleri gibi birçok farklı değişkenden oluşacaktır. Mevcut fiyat, piyasada işlem gören her kripto paranın o ana kadarki çalışmalarının ve beklentilerinin de dahil detayların tümüne bir yanıttır. Teknik analistler, söz konusu kripto paranın gelecekteki fiyatına ilişkin tutarlı ve akıllaca hesaplanmış tahminler yapmak için fiyat hareketliliklerini yorumlar.
2- Fiyat hareketlilikler tesadüf değildir. Aksine fiyat uzun ve kısa vadeli eğilimleri takip eder. Bir kripto para yeni bir trende girdiğinde büyük olasılıkla fiyat, trendi takip edecektir. Teknik analistler, trendleri takip ederek kâr elde etmeye çalışırlar.
3- “Neden” sorusundan daha çok “ne” sorusu önemlidir. Teknik analistler söz konusu kripto paranın fiyatına, fiyata etki eden değişkenlerden daha çok odaklanır. Fiyata etki edebilecek birçok farklı etken olmasına rağmen analistler, iddialı bir şekilde arz talep dengesini inceler.
4- Tarih tekerrür etme eğilimindedir. Piyasada psikolojisini tahmin etmek mümkündür. Yatırımcılar benzer durumlara benzer şekilde tepki verirler.
Trend çizgileri, kripto para yatırımcıları için en faydalı temel teknik analiz araçlarından biri olabilir. Kripto paralar yüksek volatiliteye sahiptirler. Bu nedenle fiyatlar büyük ölçüde değişkenlik gösterebilir. Başta Bitcoin olmak üzere kripto paraların fiyat hareketlerini izlemediğimiz grafik alçalan ve yükselen mumlardan oluşan doğrusal bir model gibi görünecektir. Teknik analistler durumu göz önünde bulundurarak piyasadaki yüksek volatiliteyi gözardı edebilecekleri yükseliş ve düşüş trendlerini belirleyebiliyorlar.
Aşağı ve yukarı yönlü trendlerin yanı sıra söz konusu kripto para yatay yönlü trendde de hareket edebilir. Yatay yönlü trendde aşağı ve yukarı yönde keskin fiyat hareketlilikleri yaşanmaz. Yatırımcılar kripto para piyasasındaki trendleri kısa orta ve uzun vadede değerlendirilmeye dikkat etmelidir.
Önemli ipucu: Trend çizgilerini dikkatli bir şekilde çizmelisiniz. Peki trend çizgileri nasıl doğru bir şekilde çizilir? Yukarı yönlü trend çizilirken grafikte herhangi bir mumun üzerine geldiğinizde “L” olarak işaretlenmiş en düşük fiyatı göreceksiniz. (Aşağı yönlü trend çizilirken ise hedef mumda “H” olarak işaretlenmiş en yüksek fiyat seçilmelidir.) Çizginizi uzatın ve bir sonraki mum için de aynısını uygulayın. Şimdi trend çizginizin tam olarak doğru çizildiğinden emin olun. Son adımda “Ayarlar” kısmından çizginizi istediğiniz tarafa otomatik olarak uzatın. Bu, açıklama coinigy.com için hazırlansa da diğer analiz platformlarında da hemen hemen benzer bir şekilde başarılı trend çizgileri çizilebilir.
Tıpkı trend çizgilerindeki yatay trendde olduğu gibi destek ve direnç seviyeleri belirlenirken de yatay doğrular çizilir. Destek ve direnç seviyelerini belirleyerek söz konusu kripto paranın arz talep dengesi hakkında tahminlerde bulunabiliriz. Analistler, destek noktalarından söz konusu kripto parayı satın almak isteyen çok geniş bir yatırımcı kitlesi olduğuna inanır. Bu nedenle kripto para destek seviyesine yaklaştığında talep artar. Direnç seviyesinde ise durum bunun tam tersidir. Analistler, direnç seviyelerinde birçok yatırımcının satış emri için vermek için beklediğine inanır. Bu seviyelerde ise arz fazlalaşır. Çoğu durumda söz konusu kripto paranın dirence yaklaştığında oluşan arz patlaması nedeniyle fiyatta hızlı bir çekilme yaşandığı görülür.
Genellikle destek seviyelerinde yükseliş, direnç seviyelerinde ise düşüş trendi başlar. Peki direnç ve destek seviyeleri nasıl kırılır, bu sırada neler yaşanır? Destek ve dirençlerin kırılması piyasadaki mevcut eğilimin güçlendiğine işaret eden önemli bir göstergedir. Söz konusu trendin güçlenmesiyle destek seviyeleri dirence, dirençler ise destek seviyelerine dönüşebilir.
Not: Kripto para piyasasında sahte kırılmalarla (false breakout) da sıklıkla rastlıyoruz. Sahte kırılmalar sırasında, trendde kopmalar meydana gelse de piyasadaki genel yön değişmez. Bu nedenle piyasadaki eğilimi belirlemek için işlem hacmi gibi bazı önemli göstergelerden yararlanırız.
Analistler, kripto para piyasasındaki trendi en doğru şekilde tahmin etmek için teknik analizlerinde hareketli ortalamalardan da yararlanır. Hareketli ortalama, teknik analizi yapılan kripto paranın belli bir zaman dilimindeki ortalama fiyatına esas alır. Örneğin, Bitcoin’de 20 günlük hareketli ortalama Bitcoin’in son 20 gündeki kapanış fiyatlarının ortalaması olarak karşımıza çıkar. Grafikte tüm hareketli ortalama noktalarının birleştirilmesiyle bir çizgi ortaya çıkar.
Hareketli ortalamayı hesaplarken son birkaç günün fiyatına diğer günlerden daha fazla ağırlık veren üstsel hareketli ortalama (EMA) da yatırımcıların olmazsa olmazları arasındadır. Örneğin 15 günlük üstsel hareketli ortalamada (EMA) son 5 günün hesaplama katsayısı, geriye kalan 10 günden iki kat daha fazladır.
Aşağıdaki grafikte hareketli ortalamalara pratik bir örnek görüyoruz: Eğer 10 günlük hareketli ortalama 30 günlük hareketli ortalamanın üzerine çıkarsa, bu piyasada pozitif yönlü bir trendin başlayacağına işaret edebilir.
İşlem hacmi, analistlerin kripto para piyasasındaki trendi belirlemek için kullandığı en önemli göstergeler arasında yer alır. Piyasada güçlü eğilimlere yüksek işlem hacmi eşlik ederken zayıf eğilimlere ise zayıf işlem hacmi eşlik eder. Örneğin kripto para piyasasındaki düşüş trendlerinde işlem hacmini kontrol etmeniz önerilir. Çünkü piyasadaki uzun vadeli yükselişlerde işlem hacmi sürekli yükselirken düşüş trendlerinde ise tam tersi yaşanır. Eğer işlem hacmi zaman içerisinde azalıyorsa bu durum piyasada yükseliş trendinin sona ereceğinin ve düşüş trendinin başlayacağının işareti olabilir.
Teknik analiz kullanarak analistler ve yatırımcılar piyasa duyarlılığı hakkında fikir edinebilir, gelecek hakkında tahminde bulunabilir. Ancak bütün bu detaylarla birlikte dikkatinizi çekmek istediğim birkaç önemli nokta daha var.
Teknik analiz, her ne kadar piyasadaki eğilimler hakkında bilgi sahibi olmamızı sağlasa da kripto parala piyasasında işlem yaparken sadece teknik analize güvenmek yeterli olmayabilir. Özellikle kripto para ekosisteminde haberler (ETF başvuruları, regülasyonlar, madencilik ve borsa lisansları) gibi bazı temel faktörlerin önemli bir etkisi olduğu göz önünde bulundurulursa yatırımcıların, alacakları yatırım kararlarında teknik analizin yanında temel analize de yer vermesi oldukça kritik önem sahiptir.
Teknik analiz, bazı madeni paraların geçmiş fiyatlarını ve işlem hacmini ağırlaştıran pratik bir yöntemdir. Bir ticarete girmeyi düşünürken, sadece teknik analize güvenmeniz önerilmez. Özellikle kripto alanında, genellikle haber üreten bir alan, piyasa üzerinde önemli bir etkisi olan temel faktörler vardır (düzenlemeler, ETF sertifikaları, madencilik karması vb.). Teknik analiz sadece bu faktörleri göz ardı eder ve tahmin edemez, bu nedenle tavsiye akıllıca yatırım kararları almak için teknik analizi ve temel analizleri bir araya getirmektir.
Tüm bu faktörleri göz önünde bulundurarak kripto para yatırımı yapmaya karar veren bir analist teknik analiz yardımıyla iyi bir giriş noktası bulabilir ve böylece yatırım getirisini güçlendirebilir.
Teknik analize başlamak için öncelikle grafiklerde kolayca çizim yapabileceğimiz bir analiz platformuna ihtiyacımız var. Bu aşamada kripto para borsalarının sağladığı grafikleri de kullanabilirsiniz. Ancak çoğu özellikten yoksun olmaları nedeniyle borsalara ait grafiklerde teknik analiz yapmak iyi bir çözüm olmayabilir. Teknik analiz yapabileceğiniz en iyi birkaç platform şu şekilde:
TradingView: Çok çeşitli seçeneklere sahip, en popüler teknik analiz platformu. Premium özellikler dışında kullanımı ücretsizdir.
Coinigy: Kripto paralar ve kripto para borsaları arasında kapsamlı bir grafik hizmeti sunar. Bu bağlantıyı izleyerek kayıt olabilir ve 30 günlük ücretsiz deneme sürümüzü başlatabilirsiniz.
Bu makalemizde teknik analiz yaparken kullanabileceğiniz temel kavramları ele aldık. Teknik analiz yapmak istiyorsanız, indikatörler, Fibonacci seviyeleri, desenler (patternler) ve daha birçok gösterge konusunda kendinizi geliştirmeniz size fayda sağlayabilir.
Aşağıdaki makalemizde kripto paralarla işlem yaparken size fayda sağlayabilecek 8 ipucuna ulaşabilirsiniz. Bu ipuçlarından bazıları teknik analiz konusunda uzmanlaşmak isteyenlerin tam aradığı şey olabilir.
Aralık 2017 güncellemesi: Kısa bir süre önce kripto paralarda teknik analizi için gelişmiş bir rehber yayınladık. Rehbere buradaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
