Sergilediği performans sayesinde Bitcoin son 10 yılda dünyanın en çok kazandıran varlığı ünvanını almaya hak kazandı. Bitcoin ve piyasadaki en popüler bazı kripto para birimleri, geleneksel piyasalarda bulunan hisse senetlerinin büyük çoğunluğunun yanı sıra altın ve diğer varlıkların yatırım getirisini de geride bıraktı.
İlk Bitcoin borsaları faaliyete geçtiğinde takvimler 2011’i gösteriyordu. Bununla birlikte, Bitcoin dünya çapında popülerliğe 2017 yılında ulaştı. Bitcoin sergilediği performansla bütün dünyanın dikkatini kendine çekti. 2017 yılının Ocak ayında 1.000 dolardan işlem gören Bitcoin 2017’nin Aralık ayında ise 20 kat artarak 20 bin dolara ulaşmış hem de tüm zamanların en yüksek seviyesini de kırmayı başarmıştı. 2017’de Bitcoin fiyatının 20 bin dolara ulaşmasıyla kırılan tüm zamanların en yüksek seviyesi rekoru geride bıraktığımız 2 yılda henüz geçilemedi.
Dünyanın dört bir yanındaki insanlar yeni nesil dijital altın olarak tabir edilen Bitcoin’e akın eden yatırımcıları görünce şok olsalar da birçok erken dönem Bitcoin yatırımcısı aldıkları Bitcoin’lerden tek bir Satoshi bile satmadı. Çünkü Bitcoin savunucuları uzun vadeli yatırıma veya toplulukta bilinen adıyla HODL yapmaya inanıyor.
Bu rehber, uzun vadeli bir kripto para yatırım portföyü oluşturmak için hangi yatırım yöntemlerinin nasıl uygulanacağını göstermek için hazırlanmıştır.
Uzun vadeli yatırım, adından da anlaşılacağı gibi, yatırımların uzun vadeli bir görünümünü ele alır. Ancak yatırımcıların “uzun vade” anlayışı birbirinden farklıdır. Örneğin geleneksel yatırım piyasalarında, “uzun vadeli yatırım” ifadesi tipik olarak yıllar süren yatırım sürecini anlatır.
Bununla birlikte kripto para piyasasının yüksek volatilite nedeniyle çok hızlı bir şekilde hareket ettiğini göz önünde bulundurduğumuzda “uzun vadeli yatırım” ifadesinin kripto para sektörü için birkaç aydan bir yıla kadar olan süre olarak ölçeklendirildiğini söyleyebiliriz. Borsa tarafına bakarsak, efsanevi yatırımcı milyarder Warren Buffet, sunduğu birçok avantajdan dolayı uzun vadeli değer yatırımının sıkı bir savunucusudur.
Büyüyen bir ekonomide tarihsel istatistiki veriler, tarihin her zaman tekerrür ettiğini kanıtlamıştır. S&P 500’e bakacak olursak: Investopedia verilerine göre popüler borsa endeksinin 1926’dan 2018’e kadar yıllık ortalama getirisinin %10-11 seviyesinde olduğunu görürüz. Çünkü ekonomi zaman içerisinde genişlediğinden, piyasalar genellikle uzun vadede yükseliş eğilimindedir.
Elbette ki, kripto para piyasası farklı bir oyun ve bu oyunda yeni kurallar geçerli. Bununla birlikte, HODLing ve Dolar Maliyet Ortalaması yöntemlerinin on yıllık henüz genç sayılabilecek kripto para piyasasında bile en iyi iki yatırım stratejisi olduğu kanıtlanmıştır.
Eğer kripto paralara yatırım yaparken uzun vadeli değil de sık sık alım satım işlemleri gerçekleştiriyorsanız özellikle marj ticaretiyle yapılan kaldıraçlı işlemlerde ödediğiniz komisyonları kârlılık oranınızı ciddi şekilde olumsuz etkilediğini aklınızdan çıkarmayın.
Ancak çok basit bir yöntemle işlem komisyonlarından tasarruf edebilirsiniz. Öyle ki uzun vadeli bir yatırım planı kapsamında tek yapmanız gereken HODL etmektir. Zira bir kez satın alım yaptıktan sonra bir daha komisyon ödemeniz gerekmez.
Sürekli alım satım yapıyorsanız yüksek komisyonlar ödemenin dışında piyasanın oldukça ciddi kazanımlar elde ettiği günleri kaçırma olasılığınız da yüksektir. 26 Ekim 2019’da Bitcoin’e yatırım yapmak için en iyi günlerden biriydi. Bu günü kaçırmış olabilir misiniz? Çünkü o gün popüler kripto para Bitcoin ve piyasanın geri kalanı Çin’den gelen Blockchain ve kripto para yanlısı açıklamalar nedeniyle sert yükseliş kaydetti. Bitcoin bu gelişmelerin etkisiyle yaklaşık %42’lik bir yükseliş yaşadı. Kripto para piyasasında sürekli alım satım yapan birçok yatırımcı bu fırsatı değerlendirmeyi ne yazık ki başaramadı.
Eğer uzun vadeli yatırım stratejisi uyguluyorsanız sürekli pozisyonda olmaktan endişe etmeniz gerekmez. Ayrıca kripto para piyasasındaki volatil hareketliliklerden en az seviyede etkilenmek için kripto para yatırımlarınızı tek bir seferde değil Dolar Maliyeti Ortalaması (DCA) yöntemini kullanarak yapmanızı öneririz.
Eğer aktif bir şekilde alım satım gerçekleştirmiyorsanız kripto paralarınızı herhangi bir borsada tutmak yerine donanım cüzdanlarında güvenli bir şekilde saklayabilirsiniz. Bildiğiniz üzere kripto paralar son dönemde hacker’ların hedefleri arasında yer alıyor. Zira geçtiğimiz yıllarda birçok kripto para yatırımcısı ve borsası siber saldırıların hedefi oldu. Önde gelen kripto para borsalarının hemen hemen hepsinin hack’lenerek çok ciddi kayıplara maruz kaldığı biliniyor.
Başlamadan önce kripto para birimlerinin uzun vadedeki potansiyellerini değerlendirmek için kullanabileceğiniz bazı göstergeleri tanıtacağız. İşte kullanmanızı önerdiğimiz birkaç metrik:
Pazar payı veya diğer adıyla piyasa kapitalizasyonu söz konusu kripto para biriminin sahip olduğu büyüklüğünün toplam piyasa büyüklüğü içerisinde aldığı paya göre derecelendirilmesidir.
Bir kripto para biriminin pazar payının çok yüksek olması o kripto paranın piyasayı domine ettiği anlamına gelir. Örneğin, Bitcoin’in pazar payı şu anda kripto para piyasasının toplam piyasa değerinin yaklaşık %67’sine eşit. Bu metriği Bitcoin de dahil olmak üzere portföyünüze dahil etmek istediğiniz bir kripto para biriminin uzun vadede hayatta kalma şansını belirlemek için bir gösterge olarak kullanabilirsiniz. Burada özellikle dikkat etmeniz gereken bir diğer nokta şu; portföyünüze dahil etmek istediğiniz kripto para biriminin en az 1 milyar dolarlık piyasa değerine sahip olduğuna emin olun.
Çünkü sadece birkaç milyon dolarlık piyasa değerine sahip nispeten küçük kripto para projelerinin büyük projelere nazaran manipüle edilmesi daha kolay olacaktır. Ancak bu kripto paralar tam tersine agresif büyüme potansiyeline de sahip olabilir.
Bir kripto para biriminin birkaç yıl sonra piyasasında tutunmayı başarıp başaramayacağını merak ediyorsanız size yardımcı olabilecek birkaç ipucumuz var. Öncelikle bu kripto para biriminin aktif kullanıcılarının olup olmadığını, eğer varsa kullanıcılarına hangi faydaları sağladığını öğrenmemiz gerekiyor.
Bu durumun en güzel örneği kripto para piyasasında en değerli ikinci kripto para konumunda uzun süre tutunmayı başarabilen Ethereum’u örnek vereceğim. Ethereum’un fayda değeri, geliştiricilerin Blockchain üzerinde Merkezsiz Uygulamalar (dApps) oluşturmasına olanak sağlama işlevinden kaynaklanmaktadır.
Bu duruma verilebilecek başka bir örnek ise Binance Coin (BNB). Basitçe anlatmak gerekirse Binance Coin (BNB) dünyanın en popüler ve işlem hacmine göre en büyük kripto para borsası Binance’in platform token’ı olarak kullanılıyor. Binance müşterileri, cüzdanlarında bir miktar BNB tutmaları karşılığında hem daha az işlem ücreti ödüyor hem de Binance tarafından gerçekleştirilen IEO’lara katılabiliyorlar.
Bir kripto para biriminin kullanılıp kullanılmadığını belirlemek için o kripto para biriminin günlük işlem sayısına ve hacmine bakabilirsiniz. Gerçek işlemler ile hiçbir değeri olmayan spam işlemler arasında gerekli ayrımı yapabildiğinizden emin olun.
Ethereum’dan örnek vermek gerekirse, bu satırların yazıldığı sırada, Ethereum ağının günlük ortalama işlem sayısı 800 bin civarındaydı. Bu işlem sayısının büyük bir kısmı ERC-20 token’larından kaynaklanıyor. Bu da Ethereum ağının gerçek bir kullanıcı kitlesi olduğu anlamına geliyor.
Kripto para piyasasında değerlendirilmesi gereken en önemli metriklerden biri de budur. Eğer bir kripto para projesinin arkasındaki teknoloji amaca hizmet etmiyorsa bu kripto para projesinin uzun vadede başarısız olması muhtemeldir.
2019 yılında sayısız ERC-20 tabanlı projenin yanı sıra, Ethereum, Proof of Stake’e (PoS) taşınmak ve Ethereum 2.0‘ı uygulamak için çaba gösteriyor.
Bu olumlu teknolojik gelişme Ethereum’un geniş çapta benimsenme olasılığını daha da artırıyor. Bu ve buna benzer gelişmeler Ethereum’u bir kez daha uzun vadeli portföyümüz için uygun bir aday haline getiriyor.
Kripto para piyasasına ilişkin haberler özellikle de küçük piyasa değerine sahip olan kripto para projeleri başta olmak üzere kripto paraların fiyat performansını kritik bir şekilde etkileyebilir.
Büyük çaplı pazarlama çalışmalarının ardından kripto para topluluğunun ve medyanın sevdiği projeler öne çıkıyor, bazı projeler ise medya organları tarafından sevilmez. Örneğin, TRON’un pazarlamaya ayırdığı bütçe muhtemelen Monero’nun (XMR) değerinden daha yüksektir.
Yukarıdaki nedenlerden ötürü, portföyünüze dahil etmek istediğiniz projelerinizle ilgili kripto para haberlerini sıcağı sıcağına takip ederek güncel kalmak ve ayrıca piyasanın bu haberlere ilişkin duyarlılığını takip etmek oldukça önemlidir. Bunun yanı sıra ilgilendiğiniz kripto para projesine ilişkin geliştirme güncellemelerini almak için projenin web sitesi üzerinden güncellemelere abone olmanız da size fayda sağlayabilir.
Bunlar, bir kripto para projesinin uzun vadeli hayatta kalma şansını belirlemek için kullanabileceğiniz göstergelerden bazılarıdır. Bu kriterleri göz önünde bulundurarak, artık portföyünüzü inşa etmeye başlayabilirsiniz. Peki daha spesifik konulara geçmemiz gerekirse yatırım yaptığınız kripto paraların portföyünüzün yüzde kaçlık kısmını oluşturması gerektiğini biliyor musunuz?
Hangi kripto para projelerini portföyünüze dahil etmek istediğinize alabileceğiniz riske bağlı olarak karar verin. Kesinlikle kaybetmeyi göze alabileceğiniz miktardan fazlasıyla kripto paralara yatırım yapmayın.
Küresel piyasalardan örnek verelim. Risk toleransı normal bir seviyede olan tipik bir genç yatırımcının portföyünün %50’si bonolardan ve %50’si ise hisse senetlerinden oluşur.
Hisse senetleri tahvillerden daha riskli olarak kabul ediliyor. Aynı zamanda hisse senetleri daha yüksek getiri sunmaktadır. Hisse senetlerinin tam tersine, tahviller ise nispeten daha güvenli bir varlık olma eğilimindedir, ancak sonuç olarak bonolar zaman içinde daha düşük bir getiri sunar. Ancak tipik bir yatırımcı için portföyünün %50’sini hisse senetlerine ve %50’sini ise bonolara yatırmak dengeli bir yatırım olarak kabul edilir.
Bu önlemleri kripto para dünyasına uygularsak, geleneksel piyasalar ve kripto para piyasaları arasında bazı benzerlikler bulabiliriz.
Bitcoin’e yatırım yapmanın altcoin’lere yatırım yapmaktan çok daha az risk taşıdığı düşünülebilir. Bundan sonra, maruz kalma seviyemizi risk iştahımıza uyacak şekilde uyarlayabiliriz. Sonrasında ise portföy yönetimimizi risk iştahımıza uyarlayabiliriz.
Örneğin, çok riskli olarak değerlendirilen bir portföyün %80’i orta veya küçük sermayeli kripto para birimlerinden ve %20’si de Bitcoin’den oluşabilir. Güvenli sayılabilecek risk oranı düşük bir portföyün ise %90’ı Bitcoin’den ve geriye kalan %10’luk kısmı da orta büyüklükteki piyasa değerine sahip kripto para birimlerinden oluşmalıdır. Sonuç olarak, kendinize ne kadar risk alabileceğinizi sorun.
Devam etmeden önce, bu makalenin kripto para piyasasının zamanla büyüyeceği varsayımına dayalı olarak hazırlandığını belirtmeliyiz. Bu nedenle, bir kripto para portföyünün değeri fiat para birimleriyle değil Bitcoin olarak ölçülmelidir.
Yukarıdakilere ek olarak, kripto para piyasasındaki döngüleri takip ederek, piyasanın yükselişe geçtiği dönemde elinizdeki Bitcoin ve diğer kripto para birimlerini kâr ederek satmak akıllıca bir davranış olabilir.
Bitcoin’in yanı sıra altcoin’ler geçmiş yıllarda kaydedilen tüm zamanların en yüksek seviyelerinden oldukça uzakta. Hatta yıllar içerisinde birçok altcoin Bitcoin karşısında da önemli ölçüde değer kaybetti. 2017’deki çılgın yükseliş dalgasından sonra tüm zamanların en yüksek seviyesine yeniden ulaşmayı sadece birkaç kripto para birimi başarabildi. Bu kripto para birimlerinden hali hazırda iki tanesi de portföyümüzde yer alıyor.
Son olarak, kripto para portföyü oluştururken aynı zamanda portföyü çeşitlendirmek önemli. Ancak yatırım yaptığımız kripto para birimlerini de sürekli kontrol etmek zorundayız. Porföyünüze çok fazla kripto para eklememeniz ve sadece birkaç paraya konsantre olmanız daha faydalı olacaktır.
Sorumluluk Reddi Beyanı: CryptoPotato’da bulunan bilgiler alıntılanan yazarlara aittir. CryptoPotato’nun alım satım hodl veya herhangi bir yatırım şeklindeki görüşlerini temsil etmez. Herhangi bir yatırım kararı almadan önce kendi araştırmalarınızı yapmanız tavsiye edilir. Sitedeki verileri kullanarak yaptığınız işlemler, sizin kendi sorumluluğunuz altındadır. Sorumluluk reddi beyanının tamamını görüntüle.
Risk iştahı gibi faktörler şüphesiz herkes için farklı olacağından bizim portföyümüz de sizinkinden farklı olacaktır. Portföyümüz, popüler kripto para yatırımcısı Crypto Cobain tarafından hazırlanan aşağıdaki şema kullanılarak modellenmiştir. Siz de aşağıdaki şemayı kendi uzun vadeli kripto para portföyünüzü hazırlarken kullanabilirsiniz.
CryptoPotato olarak bu makalede önerdiğimiz iki farklı portföy dağılımını inceleyeceğiz. Bu portföyler aynı kripto para birimleri kullanılarak oluşturuldu ancak bu portföylerin risk seviyeleri birbirinden farklıdır.
Bitcoin %80
Ethereum %7
Tezos %6
Monero/Zcash %4
Bitcoin Cash %3
Bitcoin %50
Ethereum %20
Tezos %15
Monero/Zcash %10
Bitcoin Cash %5
Bu satırların yazıldığı sırada (Mayıs 2020), yukarıdaki veriler her iki kripto para portföyünün de Bitcoin ve ABD Doları cinsinden 1 yıllık yatırım getirisini temsil etmektedir. Yukarıda belirtildiği ve tablo da da görüldüğü üzere, Bitcoin’in ABD Doları yönünden getirisi, çoğu altcoinin performansını geride bıraktığını göstermektedir. Bu nedenle Bitcoin’in %80’lik bir paya sahip olduğu düşük riskli A portföyünü öneriyoruz.
Ayrıca, geride bıraktığımız son 12 ay içerisinde bazı önemli altcoin’lerin yıkıcı yükselişler kaydettiğini de göz ardı etmemeliyiz. Altcoin’ler için boğa sezonu yaşanmamasına rağmen popüler iki kripto para Tezos ve Binance Coin geçtiğimiz yıl boyunca tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.
Kripto paralar hakkında konuşmak aynı zamanda Bitcoin için de konuşmak anlamına gelir. Bitcoin, diğer kripto para birimlerinin temel varlığıdır ve kripto paraların kralıdır.
İlk merkezsiz stabil kripto para birimi Bitcoin, 2008 yılında Satoshi Nakamoto tarafından icat edildi. Bitcoin, tıpkı geleneksel fiat para birimleri gibi değer aktarım işlevi için tasarlandı. Gün geçtikçe Bitcoin’in benimsenmesi ve popülaritesi sürekli artıyor.
Bitcoin, kripto para dünyasına açılan kapıdır. Çünkü birçok yeni bireysel yatırımcı, genellikle başka bir altcoin’e yatırım yapmadan önce Bitcoin satın alır.
Piyasa değerine göre dünyanın en büyük ikinci kripto para birimi Ethereum’un yegane kullanım amacı değer aktarım aracı olarak kullanılmak değildir. Bu nedenle Ethereum, Bitcoin’den farklıdır. Bunun yanı sıra Ethereum, geliştiricilerin akıllı sözleşmeler kullanarak merkezsiz uygulamalar (dAPP) geliştirmesine olanak sağlar.
Ethereum projesinin kripto para birimi, ETH olarak kısaltılan Ether’dir. 2017 yılında kripto para piyasasındaki boğa koşusu sırasında Ethereum akıllı sözleşmeleri yeni projelere sermaye toplamak için kullanıldı, bu faaliyetler Initial Coin Offering veya ICO olarak bilinen token satışlarıydı.
2017 yılında 232 milyon dolarlık rekor kıran ihtişamlı ICO’sunun ardından piyasaya sürülen ve kripto para piyasasında en umut verici projelerden biri olarak gösterilen Tezos, Proof of Stake-tabanlı Liquid Democracy modeli tarafından yönetilen bir blockchain ağıdır.
XTZ, projenin yerel kripto para birimidir ve şu anda piyasa değerine göre dünyanın en büyük onuncu para birimidir. Binance ve Coinbase gibi birçok popüler kripto para borsası, kullanıcılarının belli bir miktarda Tezos’u sisteme teminat olarak yatırarak pasif gelir elde etmelerine olanak sağlar.
Monero, değer alışverişine izin verdiği için Bitcoin’e bir açıdan benzer. Ancak Monero, gizli adres mekanizması kullanarak kendi Blockchain’ini kullananlara gelişmiş gizlilik sağlamaya odaklandığı için Bitcoin’den farklıdır.
Anonimlik, Bitcoin adreslerinin izlenebildiği bir dünyada giderek daha da kritik hale gelecektir. Kripto para sektörüne yönelik finansal düzenlemelerin (regülasyonlar) daha da arttıkça kripto para
dünyasında giderek artan sayıda kişi işlem faaliyetlerini maskeleyebilen Monero, Zcash ve Dash gibi gizlilik odaklı kripto para birimlerine paralarına yönelecek.
Monero gibi Zcash de ağda işlem gerçekleştiren kullanıcıların anonimliklerinin daha iyi korunmasını sağlamaya odaklanan anonimlik odaklı bir kripto para birimidir.
Zcash, zk-Snarks olarak bilinen zero-knowledge proof yapılarını kullanarak kullanıcıların kimliklerini açıklamadan bilgi alışverişinde bulunmalarını sağlar.
Bitcoin Cash, Ağustos 2017’de, Bitcoin ile aynı özelliklere sahip bir Bitcoin çatalı olarak doğdu. Bitcoin Cash de Bitcoin’le hemen hemen aynı karakteristik özelliklere sahiptir.
Bitcoin Cash ve Bitcoin (Core) gerçek Bitcoin’in kim olduğu konusunda bir süredir yarışıyor. . Ancak, Bitcoin Cash, Bitcoin için gerçek bir rakip olarak değerlendirilemez. Ayrıca, geçen yıl Bitcoin Cash ABC ve Bitcoin Cash SV olarak tekrar çatallandı. Bu çatallanma Bitcoin Cash’in sorunların çözülmesi konusunda yetersiz kaldığının en önemli kanıtlarından biridir.
Eleştirilere rağmen, yine de her portföyün biraz Bitcoin Cash tutması gerektiğini düşünüyoruz. Bitcoin Cash’in geçtiğimiz dönemlerde Bitcoin paritesinde 1 BCH başına 0,5 BTC’lik değerle tüm zamanların en yüksek seviyesini kaydettiğini hatırlatmakta da fayda görüyoruz.
Kripto para piyasasına yatırım yapmak oldukça heyecan vericidir, ancak kripto para birimi portföyünüzün güvenliğini sağlamak ve güvende olduğundan emin olmak da önemlidir. Yetersiz güvenlik önlemleri nedeniyle kripto paraları çalınan çok fazla yatırımcı var.
Kripto para birimlerine yatırım yapmak için hala çok geç sayılmaz. Kripto para birimleri şu anda geleneksel para piyasalarından daha iyi getiri sağlayan yeni bir varlık sınıfıdır. (bu satırları yazarken öyleydi)
Ancak, kripto para piyasasında iyi stratejiye sahip olmak da önemlidir. Uygulamaya başlayacağınız bir yatırım planına sahip olmamak ağır kayıplara neden olabilir. Uzun vadeli yatırım stratejisi tercih edebileceğiniz bir stratejidir. Uzun vadeli yatırım yaklaşımını sizin kendi tarzınıza uyacak şekilde bile güncelleyebilirsiniz. Kripto para piyasasında dikkat edilmesi gereken en önemli şey ise gerçekleşebilecek her senaryo için bir plana sahip olmaktır.
