Yazar:
Vitalik Buterin, altın standart olarak tanımladığı rollup’ların “yeterince önemsenmediğine” inanıyor.
Ethereum blockchain’inin ölçeklenebilirliğini arttırmayı hedefleyen geliştiriciler, ana ağ üzerinde daha verimli bir şekilde çalışan ve “rollup” olarak adlandırılan çözümler geliştiriyor.
Vitalik Buterin de kısa bir süre önce yaptığı bir konuşmada “rolluplar” hakkında açıklamalarda bulundu. Rollup’ların kayda değer bir pazar payına ulaştığına dikkat çeken Buterin, Plasma adı verilen bir ölçeklendirme çözümünün hak ettiği ilgiyi görmediğini belirtti.
Vitalik Buterin, 2017 yılında piyasaya sürülen ve yıllar içerisinde popülaritesini kaybeden Plasma’nın özellikle bu yıl ZK ağlarının piyasaya sürülmesiyle birlikte yeniden gündeme gelmesi gerektiğine inanıyor.
Plasma’nın Yeniden Popülerleşmesinde ZK-SNARK’ların Rolü
Vitalik Buterin kısa bir süre önce bir blog yazısı yayınlayarak bu konudaki görüşlerini ifade etti. Buterin, Plasma’nın şimdiye kadar hak ettiği ilgiyi göremediğine dikkat çekti. Başlangıçta istemci tarafı veri depolamadaki kısıtlamalar ve temel ödemelerin ötesinde uyarlanabilirlik nedeniyle roll-up teknolojisinin gerisinde kalmasına rağmen, Plasma’ya yönelik ilgi son dönemde yeniden artmaya başladı.
Buterin bu görüşünü ZKSNARK’lar gibi doğrulama kanıtlarındaki gelişmelere dayandırıyor. Vitalik Buterin’e göre bu gelişmeler, Plasma’nın geçmişte karşı karşıya kaldığı sorunların üstesinden gelmesine yol açabilir.
Plasma, para yatırma, para çekme ve Merkle kökleri hariç tüm veri ve hesaplamaların zincir dışında tutulmasını sağlayan bir blockchain ölçeklendirme çözümüdür. Plasma’nın ödemeler konusunda kullanımında karşılaşılan en büyük zorluk, istemci tarafı veri depolama, geçerlilik kanıtları ile verimli bir şekilde ele alınabilir. Vitalik Buterin konuyla ilgili olarak şunları kaydetti:
Plasma, validium dışı zincirler için önemli bir güvenlik yükseltmesi olabilir. ZK-EVM’lerin bu yıl nihayet hayata geçiyor olması, bu alanı yeniden keşfetmek ve geliştirici deneyimini basitleştirmek ve kullanıcıların fonlarını korumak için daha da etkili yapılar ortaya çıkarmak için mükemmel bir fırsat sunuyor.
Plasma’da 2019’dan Bu Yana Neler Oldu?
Plasma’nın ilk versiyonundan bu yana Minimal Viable Plasma, Plasma Cash ve Plasma Cashflow gibi iyileştirmeler yaşadı. Ethereum katman-2 ölçeklendirme çözümü Polygon Labs, 2019 yılında Plasma’yı benimsedi. Ancak Polygon Labs aradan geçen 4 yıllık süreçte alternatif çözümlere yöneldi.
Polygon Labs’in Plasma’dan vazgeçmesinde, kâr amacı gütmeyen bir Ethereum araştırma kuruluşu olan Plasma Group’un 2020 yılının Ocak ayında Ethereum ağında ölçeklenebilirlik çözümleri konusundaki çalışmalarını durdurması da etkili oldu.
