DeFi denilince akla gelen ilk platformlardan biri olan Uniswap nedir, Uniswap kullanarak token takası nasıl yapılır, Uniswap borsasından nasıl alım satım işlemleri gerçekleştirilir, Uniswap’in platform token’ı UNI nedir… Hepsi ve daha fazlasını bu rehber içeriğimizde kapsamlıca ele alacağız.
Kripto para sektörü her yıl yeni bir trendle bizi şaşırtmaya devam ediyor. Kripto para sektörü büyüdükçe daha fazla insan ekosisteme dahil oluyor ve bu devrimsel teknolojileri kullanarak yeni çözümler üretiyor.
2020 ve 2021 yıllarında kripto para ekosistemindeki en sıcak konulardan birinin merkezsiz finans (DeFi) olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. 2020 yılının ilk günleriyle birlikte bir anda kripto para topluluğunda en çok tartışılan konulardan biri haline gelen DeFi alanı, bugün çok farklı bir noktaya evrildi ve milyarlarca dolarlık bir sektöre dönüştü.
İçindekiler:
Her gün yeni bir DeFi projesi kullanıma sunuluyor. 2017 yılında da buna benzer bir ICO çılgınlığı yaşanmıştı. Şimdi de tıpkı ICO çılgınlığında olduğu gibi merkezsiz finans (DeFi) protokollerinde bir patlama yaşanıyor. Bu protokollerin en popüleri olan Uniswap’i bu rehber içeriğimizde derinlemesine inceleyeceğiz.
CryptoPotato olarak Uniswap ile ilgili hazırladığımız ayrıntılı rehber içeriğimizde, protokolün teknik özellikleri ve işlevleri hakkında derinlemesine bilgi vermiştik.
Basitçe anlatmak gerekirse, Uniswap, alıcıların ve satıcıların bir takas veya sipariş defteri kullanmak zorunda kalmadan ERC-20 token’larını takas etmelerini sağlayan bir protokoldür. Uniswap her iki tokenin bakiyesine ve bu takas çifti için gerçek talebe dayalı takas oranını belirleyen algoritmik bir denklem kullanır.
Oldukça kullanıcı dostu bir arayüze sahip olan Uniswap, kullanıcılarının Müşterini Tanı (KYC) protokollerine takılmaksızın hatta herhangi bir hesap oluşturmaksızın token’larını alıp satmasına olanak sağlar. Aslında Uniswap otomatik likidite sağlayan bir protokoldür. Uniswap hakkında daha detaylı bilgi için Yeni Başlayanlar için Uniswap Nedir rehberimizi okumanızı öneririz.
Şimdi konumuza dönelim ve Uniswap borsasının nasıl kullanıldığına yakından bakalım.
Daha önce de belirttiğimiz gibi, bu normal bir kripto para alım satım platformu değil, zira Uniswap merkezsiz bir protokol olduğu için satın alım emirleri ve listelemeler yok. Uniswap borsasında belirli bir işlem çifti için likidite sağlanabilir veya bu likidite kaldırılabilir. Bu nedenle işlem yapmadan önce alım satım gerçekleştirmek istediğiniz işlem çiftinin likiditesinin Uniswap’te kilitli olduğundan emin olmanız kritik önem taşır.
Likiditeyi kontrol etmek için bu iki web sitesini kontrol edebilirsiniz:
Uniswap.info aracılığıyla popüler merkez borsadaki verileri izlediğiniz yerdir. Tek tek çiftlerdeki hacmi kontrol edebileceğiniz, çiftleri arayabileceğiniz, mevcut likiditeyi, tokenin fiyatını vb. kontrol edebileceğiniz yer burasıdır.
Web sitesine girdiğinizde arayüz şu şekilde görünür:
Yukarıdaki görselde de görüldüğü üzere bu sayfa üzerinden Ethereum fiyatını, ağdaki toplam kilitli değer (TVL) miktarını, toplam işlem hacmini ve işlem sayısını kontrol edebilirsiniz. Sayfanın alt kısmında ise en yüksek hacimli kripto para birimlerini ve yüksek likiditeye sahip havuzları görebilirsiniz.
İşler bu noktada ilginçleşiyor. Uniswap borsasında alım satım işlemlerine başlamak için veya takas (swap) yapmak istiyorsanız uniswap.exchange adresine gitmeniz gerekiyor. Bu adreste aşağıdaki gibi bir sayfayla karşılaşacaksınız:
Gördüğünüz gibi, merkezsiz bir borsa olan Uniswap’in merkezi borsalarla hiçbir ortak yanı yok.
İşlem yapmaya başlamadan önce Uniswap borsasına cüzdan adresinizi bağlamanız gerekiyor. Bunun için ekranın sağ üst köşesindeki “Cüzdana bağlanın” sekmesine tıklayarak tercihlerinize en uygun kripto para cüzdanı ile Uniswap’a bağlanabilirsiniz.
Bu yazının hazırlandığı sırada Uniswap borsası şu kripto para cüzdanlarını destekliyordu: Metamask, WalletConnect, Coinbase Wallet, Formatic ve Portis.
Cüzdanınızı bağlar bağlamaz Ethereum ağında takas, alım satım işlemlerinize başlayabilirsiniz. Üst kutucukta takas etmek istediğiniz token’ı, alt kısımda ise almak istediğiniz token’ın ismini seçmeniz gerekiyor.
Uniswap borsasında bazı token’ların takas listesinde görüntülenmeyebileceğini aklınızdan çıkarmayın. Ancak söz konusu token’ın akıllı sözleşme adresini Etherscan üzerinden kopyala yapıştır yaparak Uniswap’a manuel olarak ekleyebilirsiniz.
Bu yazımızda Uniswap borsasını kullanarak token alım satım işlemlerini Ampleforth’un AMPL’si üzerinden göstereceğiz. Şimdi alım satım işlemini gerçekleştirmeden önce üzerinde durulması gereken birkaç konudan bahsedeceğiz. Bunlar şu şekilde:
Uniswap’in takas ekranında, ayarlar kısmında görebileceğiniz gibi kayma toleransı, alacağınız beklenen token sayısındaki genel sapmadır. Bu nedenle, %1’lik bir kayma toleransı seçerseniz, alacağınız token’lar başlangıçta ekranda görüntülenenden %1 daha düşük veya daha yüksek olabilir.
Swap düğmesinin hemen altında bu işlemi gerçekleştirmeniz durumunda cüzdanınıza aktarılacak minimum token miktarını görebilirsiniz.
Yukarıdaki görselde görüldüğü üzere 0.1 ETH için almamız gereken tahmini AMPL 64.54 olsa da, alınan minimum miktar kayma toleransını %1 olarak seçmemizden dolayı %1 esneyerek 63.9 AMPL olarak gerçekleşebilir. Elbette bu en kötü senaryo, bu fiyatlardan satın alınamaması durumunda işlem gerçekleşmez.
Ekranda sağ üstteki ayarlar simgesine tıklayarak kayma toleransını dilediğiniz şekilde değiştirebilirsiniz.
Burası, işlem son tarihini içeren diğer ayarlara göz atabileceğiniz kısım.
İşlem son tarihi, alış veya satış işleminizin iptal edilmeden önce gerçekleşmesinin bekleneceği maksimum süreye işaret eder.
Biz bu rehber için işlem son tarihini 20 dakika olarak belirledik. Ancak siz kendi yapacağınız alım satımlarda, işlem son tarihini dilediğiniz gibi ayarlayabilirsiniz. Uniswap borsasında verdiğiniz işlem emri bu süre içerisinde gerçekleşmezse otomatik olarak iptal edilir.
Bu, özellikle büyük miktarlarda alım satım işlemi gerçekleştirirken dikkat edilmesi gereken kriterlerden bir tanesi. Zira fiyat etkisi, işlem hacmi nedeniyle piyasa fiyatı ile tahmini fiyat arasındaki farkı gösterir.
Uniswap borsasında alım satım işlemlerini gerçekleştirmek oldukça kolay. Tek yapmanız gereken satmak istediğiniz ve satın almak istediğiniz miktarı ekranda ilgili kısımlara girmek.
Yukarıdakiekran görüntüsünde de görüldüğü üzere biz bu işlemde 64.54 AMPL ile 0.1 ETH’yi takas ediyoruz.
Alım satım oranlarından memnunsanız “Swap” butonuna basarak satın alma işlemini gerçekleştirebilirsiniz. Bu işlemden sonra sizi bir onay ekranı karşılayacak.
Tek yapmanız gereken bu işlem eğer sizin taleplerinize uygunsa onaylamak. İşlemin gerçekleştirilmesi için ödediğiniz komisyon ne kadar yüksekse işleminiz o kadar hızlı gerçekleştirilecektir ve bakiyeniz cüzdanınıza aktarılacaktır.
Etherscan gibi hizmetleri kullanarak işleminizin durumunu Ethereum blok zincirinde anbean takip edebilirsiniz.
Uniswap’ta alım satım yapmaya başlamadan önce yapmanız gereken en son şey gas ücretini ayarlamak. Bu kılavuzumuzda Uniswap borsasından nasıl alım satım işlemlerinizi gerçekleştirebileceğinizi MetaMask cüzdanı üzerinden anlatıyoruz bu nedenle diğer cüzdan sağlayıcılarında gas ücreti ayarlama süreci farklılık gösterebilir.
Takas (swap) işlemini onayladıktan sonra açılan ilk pencere şu şekilde olacaktır:
Buradan, Gas Fee sekmesindeki “EDIT” düğmesine ve ardından MetaMask’inizin üstündeki “Gelişmiş ayarlar” düğmesini tıklamanız gerekiyor.
Gelişmiş ayarlar sekmesinde sizi şu şekilde bir ekran karşılayacak:
Buradan, tercihinize ve işlemin ne kadar hızlı gerçekleşmesini istediğinize bağlı olarak GWEI ve Gaz Limitini ayarlamanız, kaydetmeniz ve işlemi onaylamanız yeterlidir.
Bu adımın ardından işleminiz Uniswap’ta beklemeye alınacak ve gerçekleşmesi mümkünse gerçekleşecektir. İşlemin başarısızlıkla sonuçlanması durumunda ise işlem için kullandığınız fonlar MetaMask cüzdanınıza iade edilecek.
Halihazırda kripto para piyasasında birçok dolandırıcılık odaklı proje var ve bazı sahte cüzdanlar MetaMask’i taklit edebiliyor. Bu nedenlerden ötürü kripto para piyasasındaki dolandırıcılıkların farkında olmak oldukça önemli.
Uniswap borsasını kullanırken işte aklınızda bulundurmanız gerekenler ve karşılaşabileceğiniz tehlikeler:
Sahte projelerin gerçeklerini taklit eden akıllı sözleşmeleri, herkes bir ERC-20 jetonu oluşturup onu Uniswap’a ekleyebildiğinden, Uniswap’ın en büyük sorunlarından biridir.
Bu nedenle sahte bir projeye yatırım yaptığınızda Uniswap’a likidite sağlayan sahtekarlar, havuzdaki likiditeleri çekerek diğer kullanıcıları zarara uğratır. Bu olay kripto para piyasasında rug pull olarak bilinir.
Bu tür bir dolandırıcılığa düşmemek için, her zaman belirtecin Etherscan’daki adresini iki kez kontrol edin ve gerçek olduğundan emin olun.
Bu rehber içeriğin hazırlandığı sırada Ethereum ağındaki gas ücretleri hızla artıyordu. Çünkü yoğun ağ kullanımı nedeniyle Ethereum tıkanıklık ve ölçeklenebilirlik problemleri yaşıyor. Bu durum da Uniswap’i kullanmayı bir tık daha pahalı hale getiriyor. Zira tek bir işlem bile 10’larca dolar maliyete sahip olabilir ve Uniswap’ta da takas etmek istediğiniz her işlem için işlem ücreti ödemelisiniz. Bu da 2 dolara kadar ulaşabilen bir işlem ücretine tabi.
Kripto paralarla ilgili diğer platformlar gibi dolandırıcılar Uniswap’i de taklit etmeyi seçiyor. Bu nedenle Uniswap’ta işlem yaptığınızdan emin olmak için alan adını kontrol etmeyi unutmayın.
Uniswap, piyasadaki likiditesi en yüksek merkezsiz kripto para borsalarından biri ve alanında lider.
