Tezos ve XTZ, piyasa değeri bakımından ilk 100 arasında yer alan kripto para projelerinden biri. Peki Tezos’un diğer blockchain’lerden farkı ne? XTZ ne işe yarıyor? Nasıl satın alınır?

Soruları bu yazımızda yanıtlamaya çalıştık.

Tezos Nedir?

Tezos, kod güvenliğine ve yönetişime oldukça önem veren, yüksek performans sunan bir blockchain protokolüdür. Akıllı sözleşmelerin çalıştırılabildiği bir merkeziyetsiz finans (DeFi) ekosistemine ev sahipliği yapar.

Projenin fikri 2014 yılında Arthur ve Kathleen Breitman tarafından ortaya atıldı. Tezos mainnet’i 2018 yılında başlatıldı.

Tezos blockchain’i likit hisse ispatı (liquid proof of stake, LPoS) konsensüs mekanizmasını kullanıyor. Bu mekanizma sayesinde tüm ağ katılımcıları değişiklik teklifi sunabiliyor.

Değişiklik tekliflerinde herkesin stake ettiği token miktarı oranında oy hakkı bulunuyor. Tamamen zincir üstünde gerçekleştirilen teklif değerlendirme süreci üç kere oylanıyor ve merkeziyetsizlik ön planda tutularak yürütülüyor.

Değişiklik teklifleri kabul edildiğinde ayrı bir blockchain’de test ediliyor. Testi tamamlanan güncelleme, herhangi bir fork’a gerek olmadan, doğrudan mainnet’e uygulanıyor ve hizmet kesintileri engelleniyor.

XTZ Nedir?

XTZ, Tezos ekosisteminin yönetişim token’ıdır. Platformun yönetiminde söz hakkı sahibi olmak ve diğer birçok işlemi gerçekleştirmek için kullanılır.

Kripto parayı stake edenler, topluluğa protokol değişikliği teklifleri sunabilir ve sunulan teklifler için yapılan oylamalara katılabilir.

İşlemleri yine staker’lar doğruluyor ve ağın güvenliğini sağlıyor. Baker adı verilen doğrulayıcılardan olmak için en az 8 bin XTZ stake etmek gerekli. Kripto para stake edenler faiz geliri elde ederek daha fazla XTZ kazanıyor.

Tezos çok sayıda akıllı sözleşmeye ev sahipliği yapıyor. Bu sözleşmeleri çalıştırmak ve aralarında değer aktarmak için XTZ kullanılıyor.

Ayrıca ekosistemde gerçekleştirilen tüm işlemlerin ücreti XTZ olarak ödeniyor.

XTZ ayrıca serbest piyasada işlem gören bir kripto para ve değeri güncel koşullara göre yükselip düşebiliyor. Dolayısıyla bir yatırım aracı olarak da kullanılıyor.

XTZ Nasıl Satın Alınır?

Tezos’un kripto parasını çok sayıda merkezi ve merkeziyetsiz borsadan alıp satmak mümkün.

CoinMarketCap verilerine göre Mayıs 2024 itibarıyla bu borsalar arasında Binance, BtcTurk, Paribu, Coinbase, Bybit, OkX, Upbit, Kraken KuCoin, Gate, HTX, CoinEx, Gemini, Bitget, Crypto.com, LBank, BingX, Bithumb ve Bitfinex yer alıyor.