Yazar:
2018 yılında kripto para piyasasını kasıp kavuran ICO çılgınlığının ardından şimdi de NFT çılgınlığı başladı. Google Trends verileri NFT aramalarının, 2018 yılındaki ICO aralamalarından çok daha fazla olduğunu gösteriyor.
Değiştirilemez Token olarak da tanımlayabileceğimiz Non-fungible Token’lar gittikçe tüm dünyada daha popüler hale geliyor. Bununla birlikte pek çok kişi NFT’lerin balon olduğuna inansa da artan ilgi kesinlikle sır değil.
Şu anda Google Trends’ten edindiğimiz veriler, NFT’lere olan bireysel yatırımcı ilgisinin, ICO çılgınlığından daha da yüksek seviyede olduğunu gösteriyor.
NFT Çılgınlığı ICO Çılgınlığını Geride Bıraktı
Bir süredir kripto para piyasasında olanlar 2017’nin ikinci yarısında ve 2018’in başlarında piyasanın ne kadar çılgın olduğunu bilirler. Popüler kripto para birimlerinin fiyatlarında devasa yükselişler yaşanıyordu, ancak piyasanın yükselmesine neden olan şey bu değildi.
Initial Coin Offerings (ICO’lar) o dönemlerde çok popülerdi. Rastgele projeler bir çoğunlukla kopya whitepaper’lar hazırladıktan sonra ve hızlı bir şekilde şablon temalar kullanarak kurdukları web siteleri üzerinden devrim yaratacak kripto para projeleri geliştirdiklerini iddia ediyorlardı. Bu vaatler karşılığında yatırımcılardan kendi projelerine yatırım yapmayı isteyen yüzlerce hatta binlerce ICO ortaya çıktı. Ancak bu kripto paraların büyük çoğunluğu Ethereum’un ERC-20 protokol standardında geliştirilmişti.
Hiçbir işlevi olmayan ICO’lara olan talepte bir patlama yaşandı ve insanlar bir sonraki Bitcoin veya Ethereum olacağı iddia edilen projelere milyarlarca dolarlık fon aktardı. Bu ICO’lardan çok azı borsalarda listelenebildi ve yatırımcıların çok az bir kısmı elde ettikleri token’ları satarak kâr elde edebildi. Ancak bazıları diğerleri kadar şanslı değildi. Zira ICO’lardan elde ettikleri, işlevsiz ve değersiz token’ları hala cüzdanlarında saklamaya devam eden insanlar var.
İnsanların bu durumun farkına varmasıyla ICO’lar popülaritesini kaybetti. ICO çılgınlığı çoktan geride kaldı. Şimdi, ise sektörde yeni bir çılgınlık var: Non-fungible Token’lar (NFT’ler) ve herkes dijital koleksiyonculuğun geleceği olacağı iddia edilen NFT çılgınlığına katılmaya istekli.
NFT’lere olan ilgi o kadar büyük ki, ABD’de 2018’in başlarında zirvede olan ICO’lara yönelik yapılan Google aramalarını geride bırakmayı başardı.
NFT’ler Baloncuk mu?
Herkesin çözmeye çalıştığı milyon dolarlık soru bu. Bazıları öyle olduğunu düşünüyor, bazılarına göre ise NFT’ler koleksiyonculuğun geleceği. Gerçek şu ki, esas olarak sanata bir fiyat biçmek zor olduğu için, alıcının kişisel tercihini ve token’a atadıkları değeri tartmak zor olduğu için bunu söylemek zor.
Benim için 10 milyon dolar değerinde olan bir tablonun sizin için hiçbir değeri olmayabilir, çünkü onu beğenmiyorsunuz. Bu onu değersiz yapmaz, bunu sadece sizin için değersiz hale getirir.
Yakın zamandaki en pahalı NFT satışlarına bir göz atalım.
Yukarıdaki resimde görebileceğiniz gibi, en pahalı NFT satışlarından üçü popüler “Crypto Punks” olduğu göze çarpıyor. Şimdi, fiyatı yükseltmek ve piyasayı heyecanlandırmak için aldatıcı teklif vererek bu NFT’leri satın alındığına dair spekülasyonlar var, ancak söylediğim gibi bu şu anlık sadece spekülasyon.
Bu arada, bazı insanlar piksellerden oluşan “Crypto Punks” çizimleri için neden bu kadar para ödendiğini anlamadıklarını söylüyor. İşte sanatla ilgili olan şey bu, bir şeyin değerli olması için onu anlamanıza gerek yok.
Dahası, ICO’ları NFT’lerle karşılaştırmak oldukça anlamsız. Temel fark, NFT’lerin tamamlanmış bir ürünü öne çıkarması ve yatırımcıların bu ürünün serbest piyasada ne kadar değerli olduğuna karar vermesidir. ICO’larla, projelerin ezici çoğunluğu bir whitepaper ve vaatlerle karşımıza çıktı ve çoğunda vadedilen token’lar asla yatırımcılara teslim edilmedi bile.
NFT’ler de tıpkı ICO’lar gibi bir balon mu? NFT piyasasındaki yüksek coşku, 2018 yılındaki ICO çılgınlığını anımsatıyor. Ancak NFT’lerle ICO’ları karşılaştırmak ne kadar doğru, orası tartışılır. Eğer birisi hoşuna giden bir dijital koleksiyonun sahibi olmak istiyorsa ve bunun bedelini ödemeye istekliyse, buna balon demek zor. Ancak NFT’yi alıp satarak kâr elde etmek istiyorsa bunun tamamen farklı bir durum olarak değerlendirilmesi gerekir.
