Güvenlik kuralları basittir ve kanla yazılmıştır, kuralları ihlal ederseniz bedelini ödersiniz. Bu ifadeye ülkesi için askerlik hizmetini yerine getiren herkes aşinadır. Her ne kadar bu makalede insan hayatını riske atabilecek kurallardan bahsetmeyecek olsak da kripto para piyasasında yaptığınız hatalı işlemler de size pahalıya mal olabileceğini anlatacağız. Bu hataları yapmanızın kesinlikle eğlenceli olmayacağını düşünüyoruz.
Peki günün sonunda portföyünüzü yeşil tutabilmeyi başarmak için bu hataları yapmaktan nasıl kaçınabilirsiniz? İlk olarak kripto paralarla işlem yaparken dikkatinizin %100’ünü vermelisiniz ve kesinlikle odaklanmalısınız. İkinci olarak alım satım yapmak herkes için uygun olmayabilir bu durumu kabullenmek zorunda kalabilirsiniz. Aşağıda paylaşacağımız kanla yazılan (benim kanımla) ipuçlarının özümsenmesi her ne kadar kolay olsa da bu ipuçlarını gerçek hayatta uygulamak bireylerin rasyonel olmayan yapısı nedeniyle zor olabilir.
Eğer işlem açmayı planlıyorsanız o pozisyona neden girdiğinizi bilmelisiniz. Yalnızca net bir stratejiniz olduğunda pozisyona girmeyi tercih edin.
Çünkü alım satım yapmak sıfır toplamlı bir oyundur ve birileri kazanırken birileri ise mutlaka kaybeder. Bitcoin emir tahtasına yüzlerce Bitcoin’lik emir giren Bitcoin balinaları aynı zamanda altcoin’lerde de ipleri her zaman elinde tutar ve piyasanın gidişatını etkiler.
Kripto para piyasasında balinalar bizim gibi masum küçük balıkların hata yapmasını sabırla bekliyor. Günlük alım satım yapmayı tercih etseniz bile bazen aceleci bir şekilde suya atlayıp önemli kayıplarla karşı karşıya kalmaktansa hiç işlem yapmamak daha iyidir. Bu nedenle bazı zorlu durumlarda alım satım yapmaktan kaçınarak kazançlı duruma geçebilirsiniz.
Yapacağınız her işlem için kâr alacağınız hedef fiyat seviyesini ve daha da önemlisi zararınızı durduracağınız stop-loss seviyesini belirlemelisiniz. Stop-loss seviyenizi önceden belirleyerek işlerin kötüye gitmesi durumunda karşılayabileceğiniz maksimum zarar miktarını belirleyebilirsiniz.
Bir işlemde stop-loss seviyesi belirlenirken çeşitli faktörler göz önünde bulundurulmalıdır. Birçok yatırımcı yaptıkları işlemle veya seçtikleri kripto parayla duygusal bağ kurarak işlemlerinin başarısızlıkla sonuçlanmasına yol açar.
Yukarıda bahsettiğimiz yatırımcılar genellikle kendilerini şu şekilde kandırıyor “Bu işlemden en az kayıpla çıkacağıma eminim” İnsanlar her seferinde egolarının kontrolü ele almasına izin veriyor zira geleneksel piyasalarda %2-3’lük hareketliklerin yüksek volatilite olarak kabul edilirken kripto para yatırımcılarının aldığı risk bundan daha fazladır. Çünkü sadece saatler içerisinde kripto para piyasasında %80’lik çöküşlerin gerçekleşmesi alışılmadık bir durum değil, her zaman gerçekleşebilir ve böyle düşüş trendine kimse işlemdeyken yakalanmak istemez.
Fırsatı kaçırma korkusuyla veya diğer adıyla FOMO ile tanışın. Kripto para piyasasında dakikalar içerisinde iki basamaklı yükselişler çok hızlı bir şekilde yaşanabiliyor. Böyle bir durumda yükselişi dışarıdan izlemek çoğu yatırımcı için pek de kolay bir şey değil.
O devasa büyüklükteki yeşil mum size “Hey benim gibi bir fırsatı yalnızca sen kaçırıyorsun” diye bağırıyor olabilir. Büyük olasılıkla kripto para piyasasındaki herkes Reddit’te, Telegram’da, Twitter’da ve Trolbox’larda bu kripto paranın yaşadığı devasa yükselişi konuşuyor olacak.
Peki böyle bir durumda ne yapmanız gerekiyor? Çok basit, yolunuza bakmaya devam edin. Birçok insanın bu fırsatı değerlendirmesi ve yükselişin bir süre daha devam etmesi mümkündür ancak daha önce de belirttiğimiz gibi dev balinaların düşük fiyattan aldıkları bu kripto parayı heyecanlı ve acemi yatırımcılara en tepeden satmak için beklediğini unutmayın. Çoğu durumda Pump & Dump hareketliliklerinde fiyat yükseldikçe gelmeye başlayan küçük balıklar oyunun sonunda her zaman olduğu gibi devasa bir kırmızı mumla balinalara yem olur.
Şişmanlayan domuzların kendilerini kasap tezgahında bulur. Bu söz kripto para piyasası özelinde yatırımcıların kâr alma stratejisini anlatıyor. Kâr etmek istiyorsanız işlemlerinizde en dipten girip en tepeden satma telaşına kapılmayın. Birikerek daha büyük kazançlara dönüşecek küçük kazançlarla ilgilenin.
Portföy riskinizi akıllıca yönetin: Örnek vermek gerekirse asla portföyünüzün büyük bir kısmını likiditesi düşük (yüksek riskli) bir varlığa yatırmamalısınız. Böyle bir pozisyona girmeyi düşünüyorsanız daha çok toleranslı ve sabırlı davranmanız gerekebileceğini aklınızdan çıkarmayın.
Dayanak varlığın volatilitesi piyasa koşullarının oldukça değişken olmasına sebebiyet verir. Altcoin’lerin hemen hemen hepsinin Bitcoin paritesinin olduğunu düşünürsek Bitcoin’deki volatil hareketliliklerin altcoin’leri rahatlıkla etkilediğini söyleyebiliriz.
İtibari para birimlerine nazaran Bitcoin oldukça volatil bir para birimidir. Özellikle Bitcoin fiyatının çok keskin bir şekilde aşağı ve yukarı yönlü salınım gerçekleştirdiği durumlarda bu gerçek kesinlikle göz ardı edilmemelidir.
Geçmiş yıllarda Bitcoin ile altcoin’lerin ters korelasyon içerisinde olduğu sıklıkla gözlemlenebiliyordu. Eskiden piyasadaki yaygın kanı Bitcoin yükseldiğinde altcoin fiyatlarının Bitcoin karşısında değer kaybedeceği yönündeydi. Ancak 2018 yılıyla birlikte ters korelasyon yerini belirsizliğe bıraktı.
Bitcoin’in volatilitesinin yüksek olması nedeniyle kripto para piyasasında işlem yaparken kimi durumlarda sisten önünüzü göremeyebilirsiniz. Elbette volatilitenin yüksek olduğu bu tarz durumlarda işleme girmemek kâr almayı planladığınız hedef fiyat ve stop-loss seviyelerini ayarlanmadan işleme girmekten daha iyidir.
Çoğu altcoin zaman içerisinde popülerliğinin azalmasıyla değerinin büyük bir kısmını kaybeder. Bu süreç çok hızlı veya çok yavaş bir şekilde gerçekleşebilir. En yüksek piyasa değerine sahip 20 kripto para biriminin yer aldığı listenin son birkaç yılda önemli değişiklikler yaşaması bu durumu kanıtlar nitelikte.
Orta ve uzun vadede altcoin satın alma planı içerisindeyseniz bu ipucunu dikkate alın ve yatırım yapmayı planladığınız altcoin’i dikkatle seçin. Altcoinleri uzun vadede tutmayı veya uzun vadeli bir kripto para portföyü oluşturmayı düşünüyorsanız, günlük işlem hacmi en yüksek ve önemli ölçüde topluluk desteğine sahip olan projelerin veya altcoinlerin muhtemelen sektörde daha uzun süre tutunmayı başaracağını aklınızdan çıkarmayın.
Seçtiğiniz altcoin’in fiyat grafiğini takip edin ve düşüşe geçtiği veya stabil hareket ettiği zaman dilimlerini belirleyin. Çünkü bu süreçler balinaların biriktirme evreleri olabilir, doğru zaman geldiğinde projeye ilişki olumlu duyurular yapıldığında yükseliş başlayacak ve balinalar kâr satışları gerçekleştirecektir.
ICO’ları birkaç kelimeyle şu şekilde açıklanabilir: ICO’lar kripto para projelerinin piyasaya giriş yaparken tercih ettikleri bir halka arz yöntemidir. ICO’lar aracılığıyla proje ekibi, geliştirdiği kripto para birimini yatırımcılara makul bir fiyattan satarak projesine ilk yatırımı toplamayı hedefler. ICO’lar 2019 yılıyla birlikte başlayan dönüşümle yerini IEO’lara bıraktı.
Yatırımcıların ICO’lara katılma motivasyonu ise projenin değerlenmesi ve popüler kripto para borsalarında listelenerek erken yatırımcılar için kârlı bir yatırıma dönüşmesidir. Son yıllarda birçok başarılı ICO ve IEO gerçekleşti. Kimi projelerde erken yatırımcılar şanslıydılar ve katıldıkları bu token satışlarından 10 kata kadar gelir elde ettiler.
Erken yatırımcısına en çok kazandıranlardan biri de Augur ICO’suydu. Augur, ICO’ya katılan yatırımcılara tam 15 kat kazandırdı. Peki burada sorun nerede diye mi merak ediyorsunuz, anlatayım… Augur gibi ICO’ların aksine birçok token satışında yatırımcılar kazanç elde edemedi, sahte projelerle yatırımcılar dolandırıldı. Bu projelerin birçoğu küçük borsalarda dahi listelenmeden yok oldu ve adları bir daha duyulmadı.
Peki bir token satışına katılıp katılmamanız gerektiğini nasıl anlarsınız? Son zamanlarda bu konu hakkında bir rehber hazırladık. Burada anahtar faktör toplamayı hedeflediği para miktarı. Çok az miktarlarda para toplayan projeler muhtemelen çalışan bir ürün ortaya koyamazken yüksek miktarda para toplayan projeler ise token’larını satacak kadar yatırımcıyı bir araya getiremez. Burada önemli olan risk yönetimi. Asla tüm yumurtalarınızı tek bir sepete koymayın ve portföyünüzden büyük bir kısmıyla ICO veya IEO’lara yatırım yapmayın. Çünkü ICO’lar yüksek riskli yatırımlar olarak değerlendirilir.
İşte kripto paralarla işlem yaparken kullanabileceğiniz bazı yararlı ipuçları:
Haberleri okuyarak değerli vaktinizi boşa harcamayın. Geleneksel medya organlarında yer alan ekonomi haberlerinin ve teknik analizlerin büyük bir çoğunluğu devasa şirketler ve kalabalık çıkar gruplar tarafından para karşılığında yayınlatılıyor. Zamanınızı günlük haberleri okuyarak geçirmek yerine finansal okuryazarlığınızı geliştirecek içeriklere odaklanın. Bu çaba, uzun vadede size fayda sağlayacaktır. Bir sonraki yatırım fırsatınız için gereken ipucunu haberlerde bulamazsınız. Çünkü; bir varlık haberlere çıkacak kadar popülerleştiyse diğerleri de bu durumun farkındadır. Bu sebepten ötürü o haber hiç bir değer taşımaz. Söylentiyle al, haberle sat kuralımızı hatırlıyorsunuzdur.
Öte yandan diğer yatırımcıların borsa stratejilerini dinleyerek kendi analizlerinizi daha karmaşık bir hale getirmeyin. Başkalarının fikriyle işlem yapmak FOMO’ya kapılmanıza sebebiyet verebilir. Finansal becerileriniz sürekli alım satmak yaparak değil odaklanmanız durumunda gelişecektir. Bir arkadaşınızın muhtemelen heyecanla size önerdiği kripto paraya yatırım yaparak değil.
İşlem yaparken paranızı tamamen kaybetme riskini ne için aldığınız hiçbir zaman aklınızdan çıkarmayın. Bu hedeflere örnek olarak maaşlı işinizi bırakmak, bir ev satın almak ya da emekli olmak verilebilir.
Kısa ve uzun vadeli hedeflerinizi belirleyin ve bu hedeflerinize göre işlem açın. Ayrıca kısa vadede ihtiyaç duyabileceğiniz fonlarınızı işlem açarak riske atmayın. Piyasadaki hedefleriniz yaptığınız tüm işlem işlemlerle ve risk yönetiminizle uyumlu olmalıdır.
Altcoin’ler çok cazip görünebilir, ancak piyasanın bu cazibesinin beraberinde birçok dolandırıcıyı getirdiğini de unutmayın. Kripto paralar paranın kontrolünü bankalardan alarak kullanıcısına geri verir. Bu fikir her ne kadar devrimsel görünse de piyasaya yeni giriş yapan yatırımcılar için riskli olabilir. Kripto para piyasasında deneyimsiz yatırımcıların sahte ICO ve IEO’lara, yüksek kâr vaadinde bulunan kişilere sıklıkla para kaptırdığını görüyoruz. Geleneksel piyasaların aksine kripto paralar herhangi bir merkezi otoritenin kontrolüne tabi değildir. Bu nedenle para cüzdanınızdan çıktıktan sonra geri alınması imkansızdır.
Piyasadaki kripto para dolandırıcılıklarından kendinizi nasıl koruyabileceğinizi biliyor musunuz? Birçok girişimci sizin paranızın peşinde, ancak bazıları iyi niyetli değil. Zaman kaybetmenize gerek yok; neden değerli fonlarınızı güvende tutmak yerine tanımadığınız girişimcileri desteklemeniz gerektiğini düşünün.
Uzun vadede yalnızca birkaç kripto para birimi hayatta kalmayı başaracak. Bitcoin dışında en yüksek piyasa değerine sahip ilk 20 kripto paraya baktığınızda listede her yıl köklü değişiklikler yaşandığını farketmişsinizdir. Bu nedenle uzun vadede hayatta kalamayacak bir kripto para biriminin uzun vadeli portföyünüzde yer vermek akıllıca bir davranış olmayabilir. Ayrıca seçtiğiniz altcoin’lerin her birinin portföyünüzdeki yüzdesel ağırlıklarına da dikkatlice karar vermelisiniz.
Kripto para portföyünüzün fiat para cinsinden değeri oldukça önemli. Günlük hayatta fiat para birimleri (lira, dolar, euro ve benzeri) kullanılmaya devam ettikçe portföyünüzün değerini bu para birimlerine göre ölçmelisiniz.
Unutmayın yaptığınız işlemlerden elde ettiğiniz karlar banka hesabınıza çekmediğiniz sürece kâr elde etmiş sayılmazsınız. Kripto para piyasasında herhangi bir sigortalama sistemi bulunmuyor, başarılı bir yatırımcı olsanız da güvenlik kurallarına dikkat etmiyorsanız fonlarınızı kaybedebilirsiniz. Birçok yatırımcı kripto paralarını sattıktan sonra borsada tuttukları fiat para birimlerinin kaybolduğuna şahit oldu. Bunun en ünlü örneği 2014 yılında popüler kripto para borsası Mt. Gox’un çöküşüydü. Bununla birlikte, geçtiğimiz yıl Kanada merkezli borsa Quadriga CX CEO’sunun ölümüyle borsanın soğuk cüzdanlarındaki fonların yok olması da bu tarz şeylerin borsada sürekli yaşanabileceğini gösteriyor.
Eskiye nazaran şimdi kripto para piyasasında bilgiye ulaşmak çok daha kolay, piyasadaki bilgi ve haber akışı oldukça hızlı. Güncel kalmak, temel ve teknik verilerin yanı sıra alım satım konusunda fikir alışverişinde bulunabileceğiniz güvenilir bir arkadaş grubu bulun. İster Telegram’da ister WhatsApp’ta olsun, incelemeye değer grafiklerin paylaşıldığı birçok grup var. Aynı şekilde gözardı edilmesi gereken sinyal gruplarıyla da sıklıkla karşılaşabiliyoruz.
Gayretiniz takdiri hak ediyor! Ayrıca burada ipucu ve yatırımcıların sıklıkla düştükleri hatalara ilişkin hazırladığımız bir rehber içeriğimiz var. Buradaki bağlantıya tıklayarak yatırım ipuçlarının yer aldığı diğer içeriğimizi okuyabilirsiniz
