Howey Testi, bir varlığın ABD yasalarınca menkul kıymet olup olmadığını belirlemek için göz önünde bulundurulan kriterlerdir.
Howey Testi 4 kriterden oluşur ve 1933 tarihli Menkul Kıymetler Yasası ve 1934 tarihli Menkul Kıymetler Borsası Yasası kapsamındaki açıklama ve tescil gerekliliklerine tabidir. Eğer bir varlık, “başkalarının çabalarından elde edilecek makul bir kar beklentisi ile ortak bir girişime para yatırımı” teşkil ediyorsa menkul kıymet olarak kabul edilir.
Howey Testi, ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’nun (SEC) kripto para sektörüne yönelik savaş başlatmasıyla popülaritesini arttırdı. Bu durumda SEC’in başta XRP olmak üzere birçok kripto para birimini menkul kıymet olarak tanımlaması etkili oldu.
Howey Testi, herhangi bir sözleşme, plan veya işleme uygulanabilir. Bazı kripto para birimleri ve ICO’lar, Howey Testi kapsamında yatırım sözleşmesi yani menkul kıymet olarak kabul edilebilir.
Howey Testi, ABD yasaları bir varlığın menkul kıymet olup olmadığını belirlemek amacıyla kullanılır. Eğer bir varlık, “başkalarının çabalarından elde edilecek makul bir kâr beklentisiyle ortak bir girişime para yatırılması” durumunu ifade ediyorsa menkul kıymet olarak tanımlanır.
Bu anlamda Howey Testi, kripto para sektörüne yönelik fonlama girişimleri (IDO, ICO vs.) gibi yöntemlerle para toplayan projeler için büyük önem arz ediyor. Zira bu tür projeler, SEC tarafından menkul kıymet olarak tanımlanıyor.
Howey Testi, SEC ile W.J. Howey Co. şirketi arasındaki davada verilen 1946 tarihli bir karara dayanıyor. Esasında bu dava, ABD Yüksek Mahkemesinin bir arazi satış ve hizmet sözleşmesi teklifinin menkul kıymetler yasaları kapsamında bir “yatırım sözleşmesi” olduğuna karar verdiği bir davaydı.
Bu şirket, Florida’daki alıcılara portakal bahçeleri satıyordu. Alıcılar ise satın aldıkları arsaları tekrar W.J. Howey Co. şirketine kiralıyordu. W.J. Howey Co. şirketinin çalışanları, alıcılar tarafından tekrar şirkete kiralanan portakal bahçelerinin bakımını ve hasadını yaparak elde edilen portakalları satıyor ve elde edilen gelirleri ise bahçe sahipleriyle paylaşıyordu. Sonuç olarak bahçe sahiplerinin portakal tarımıyla ilgilenmesine gerek kalmıyordu.
W.J. Howey Co. şirketi faaliyetlerini yasalara uygun bir şekilde kaydettirmediğinden ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) devreye girdi ve şirkete dava açtı. Sonuç olarak ABD Yüksek Mahkemesi 1946 yılında geri kiralama niteliğindeki işlemlerin yatırım sözleşmesi teklifi olduğuna hükmetti.
ABD Yüksek Mahkemesi 1946 tarihli kararında “bir yatırım sözleşmesi, Menkul Kıymetler Yasası’nın amaçları doğrultusunda, bir kişinin parasını ortak bir girişime yatırdığı ve yalnızca organizatörün veya üçüncü bir tarafın çabalarından kar beklemeye yönlendirildiği bir sözleşme, işlem veya plan anlamına gelir” ifadelerine yer verdi.
Böylelikle Howey Testi’nde yer alan 4 kriter ortaya çıkmış oldu. Bunlar şu şekilde:
Bitcoin ve altcoin’ler gibi dijital para birimlerinin geleneksel yasalar tarafından kategorize edilmesi oldukça zor. Zira kripto para birimleri merkezsiz bir yapıya sahip ve bu anlamda birçok düzenlemeden muaf tutuluyorlar. Bunun nedeni henüz kripto para birimlerini kapsayan düzenlemelerin yapılmamış olması.
Buna rağmen SEC, kripto para birimlerine yönelik ciddi baskı uyguluyor ve birçoğunu menkul kıymet olarak tanımlıyor. SEC’in kripto para birimlerini menkul kıymet olarak tanımlarken göz önünde bulundurduğu kriterlerden biri de Howey Testi.
SEC, kripto para geliştiricilerine karşı yasal işlem başlatmak için bu testi defalarca kullandı. SEC’in bu anlamda en önemli hamlelerinden biri 2020 yılının Aralık ayında Ripple’a açtığı dava. SEC bu davada Ripple’ı XRP aracılığıyla kayıt dışı menkul kıymet satışı yapmakla suçladı. Dolayısıyla XRP’yi menkul kıymet olarak tanımladı.
Ancak 2023 yılının Temmuz ayında New York Güney Bölgesi mahkemesi, Ripple’ın ikincil piyasalarda yaptığı satışların yatırım sözleşmesi yani menkul kıymet olmadığına hükmetti. Mahkeme, Ripple ve XRP’nin, kripto para birimi bir borsa gibi ikincil bir satışta satıldığında Howey Testini geçemediğine karar verdi. Ancak bununla birlikte, XRP’nin kurumsal yatırımcılara yönelik satışının ise Howey Testini geçtiğine hükmetti.
Mahkemenin bu kararı her ne kadar tartışmaya açık olsa da kripto para piyasasında önemli bir zafer olarak yorumlandı.
SEC Başkanı Gary Gensler bugüne kadar yaptığı birçok açıklamada Bitcoin’i bir emtia olarak tanımladı ve menkul kıymet olmadığını belirtti. Ancak SEC Başkanı Gary Gensler, Ethereum da dahil olmak üzere diğer kripto para birimleri konusunda aynı fikirde değil.
Zira SEC bugüne kadar birçok altcoin’i menkul kıymet olarak tanımladı.
Bununla birlikte SEC’in eski Başkanı Jay Clayton da 2018 yılının Haziran ayında yaptığı açıklamada Bitcoin’in bir menkul kıymet olmadığını ifade etmişti. Jay Clayton o dönemki açıklamasında şunları kaydetmişti:
Kripto paralar: Bunlar devletlerin para birimlerinin yerine alıyor, doların, avronun, yenin yerine Bitcoin’i koyuyorlar. Bu tür bir para birimi menkul kıymet değildir.
Teknolojisini geliştirmek için hiçbir zaman yatırım toplamayan Bitcoin, SEC tarafından menkul kıymetleri tanımlamak için kullanılan Howey Testini geçemez. Bununla birlikte Jay Clayton, ICO aracılığıyla halka arz olan kripto para projeleri menkul kıymet olarak tanımlıyor.
Menkul kıymetler, kamu ve özel piyasalarda sermaye toplamak için kullanılan değiştirilebilir ve alınıp satılabilir finansal araçlardır. Menkul kıymetlerin halka satışı SEC tarafından düzenlenmektedir. Bu nedenle ICO veya herhangi bir şekilde yatırım alarak halka arz olmak isteyen projelerin SEC’e kayıt olması gerekiyor.
Menkul kıymet arzının tanımı Yüksek Mahkeme tarafından 1946 tarihli SEC v. W.J. Howey Co. davasında yapılmıştır.
CryptoPotato olarak 7 Ağustos 2023 tarihli haberimizde, CoinGecko’nun SEC tarafından menkul kıymet olarak tanımlanan kripto paralar için bir endeks başlattığını duyurmuştuk. CoinGecko’nun yeni yayınladığı bu sayfa üzerinden SEC’in menkul kıymet olarak tanımladığı tüm kripto paraları görüntülemek mümkün.
2023 yılının Ağustos ayı itibariyle bu listede piyasa değerine göre en büyük kripto para 37 milyar dolarla Binance Coin (BNB). Onu Cardano (ADA), Solana (SOL), Tron (TRX) ve Polygon (MATIC) gibi diğer kripto para birimleri takip ediyor. Bu saydığımız 5 kripto paranın toplam değeri, listeki 45 kripto paranın toplam değerinin %75’inden fazlasına denk geliyor.