Kripto para piyasası Evergrande krizi ile çalkalanıyor. Çin’in en büyük şirketlerinden biri olan Evergrande’nin içerisine düştüğü borç krizi finansal piyasalarda hızla yayılıyor. Elbette bu krizden kripto paralar da etkilendi. Peki Evergrande krizi Bitcoin’i nasıl etkiler?
Finans dünyası Evergrande’yi ve Çin’de olup bitenleri yakından takip ediyor. Son birkaç haftanın en önemli gündem maddelerinden biri olan Evergrande’nin hisse fiyatının %10’a yakın değer kaybetmesi lider kritpo para birimi Bitcoin’i de kötü etkiledi. Öyle ki Bitcoin son 24 saatte yaklaşık %8 değer kaybederek 42.500 dolara kadar geriledi. Peki düşüş sürecek mi?
Çin’in gayrimenkul konusunda önde gelen şirketlerinden biri olan Evergrande, Çin’in 280’den fazla şehrinde 1.300’den fazla proje geliştirdi ve aynı zamanda ülkenin en büyük futbol takımlarından biri olan Guangzhou FC’nin de sahibi.
Evergrande bunu 171’den fazla yerel bankadan ve 121 diğer finans firmasından 300 milyar doların üzerinde borç alarak yaptı. Ancak geçen yıl Pekin, büyük emlak şirketlerinin borçlarını kontrol altına alan yeni kuralları uygulamaya koydu. Bu gelişme sonrasında Evergrande faaliyetlerine devam edebilmek adına mülklerini önemli indirimlerle satışa çıkarmak zorunda kaldı. Sıcak para girişini arttırmak için atılan bu adıma rağmen Evergrande şu sıralar borçlarının faiz ödemelerini dahi karşılamakta zorlanıyor. Pekin yönetiminin Evergrande’nin içerisine düşütüğü durumdan kurtulmasına yardım edip etmeyeceği de belli değil.
Çin dünyanın en büyük ikinci ekonomisi ve Evergrande de Çin’in en büyük şirketlerinden bir tanesi. Bu nedenle Evergrande’nin karşı karşıya kaldığı krizin, küresel ekonomi üzerinde yaratabileceği bazı karmaşık makro ve mikro ekonomik varsayımlar bulunuyor.
Evergrande olayının tüm dünyada bir anda tüm dikkatleri üzerine çekmesinin birkaç nedeni var. Evergrande henüz inşa etmediği birçok gayrimenkulün satışını gerçekleştirdi. Bu nedenle şirketin batması durumunda birçok insan gayrimenkul satın almak için Evergrande’ye yatırdığı parayı kaybedebilir.
Ek olarak Evergrande’nin uluslararası bir tedarik zinciri var ve dünyanın dört bir yanındaki şirketlerle işbirliği içerisinde. Bu şirketler arasında inşaat ve tasarım firmaları, tedarikçiler ve birçok şirket var. Bu şirketler Evergrande’nin iflas bayrağını çekmesi durumunda devasa miktarlarda zarar uğrama riskiyle karşı karşıya.
Diğer yandan Evergrande ülkenin mali durumu üzerinde de yıkıcı etki yaratabilir. Konuyla ilgili olarak açıklamalarda bulunan Economist Intelligence Unit’ten (EIU) Mattie Bekink şunları kaydetti:
Finansal zarar çok geniş kapsamlı olurdu. Evergrande’nin 171 yerel bankaya ve 121 diğer finans firmasına borcu olduğu bildiriliyor.
Evergrande’a yönelik en büyük endişelerden biri de yaratacağı likidite sıkıntısı olabilir. Evergrande temerrüde düşerse, borç aldığı finansal kurumlar ve bankalar kredi vermekte zorlanabilir veya verdiği kredilerin faiz oranlarını arttırmak zorunda kalabilir. Bu da diğer şirketleri oldukça olumsuz etkileyecektir. Zira bazı şirketler büyümek için aldığı kredilere güveniyor ve bu şirketler borçlanmadan faaliyetlerini sürdürmekte büyük sıkıntı yaşayabilirler.
Çin’in önde gelen gayrimenkul şirketlerinden Evergrande’nin hisseleri son 6 ayda %80’i aşkın değer kaybı yaşadı. Öte yandan şirketin hisselerinin sadece bugün kaydettiği düşüş ise %10’u buldu.
Bu aynı zamanda, büyük Çinli şirketlerin hisse senetlerini izleyen bir endeks olan Hang Seng Endeksinde de önemli bir düşüşe neden oldu. Endeks Temmuz ayından bu yana %3.3’lük düşüş yaşadı. Bu Evergrande krizinin olası sonuçlarını gözler önüne seriyor.
Ayrıca, küresel piyasalar piyasa öncesi işlem saatlerinde düşüş yaşadı. S&P500 vadelileri %1 düştü. DOW ve NASDAQ vadelilerinde de durum aynı.
Bitcoin riskli bir yatırım aracıdır. Henüz çok yeni bir varlık sınıfı olan kripto paraların öngörülemez piyasa hareketleri nedeniyle Bitcoin en riskli varlıklardan biridir. Covid-19 pandemisiyle birlikte artan risk iştahının kripto paralarda astronomik yükselişler yaşanmasına yol açsa da olası bir kriz döneminde yatırımcıların lider kripto para birimine ilgi gösterip göstermeyeceğini bilemeyiz.
Zira küresel piyasalardaki kargaşa dönemlerde Bitcoin’in de oldukça zayıf bir performans sergilediğini söylemek yanlış olmaz. Bu nedenle Çin’deki Evergrande krizi bir şekilde çözülene kadar başta Bitcoin olmak üzere kripto para piyasasının kararsız kalmaya devam ettiğini görebiliriz.
Ancak bunun sadece Bitcoin için değil, diğer yüksek riskli varlıkları için de geçerli olduğunu belirtmekte fayda var. Kargaşa dönemlerinde dolar yükselirken riskli varlıkların ise düşüş yaşadığına geçmişte pek çok kez şahit olduk.
Elbette Bitcoin geleneksel varlıklardan çok farklı ve eşsiz bir varlık. Ancak devasa kurumların kripto para piyasasına girmesi nedeniyle Bitcoin de geleneksel piyasalarla korelasyon içerisinde hareket etmesi oldukça olası.
Öne çıkan görsel Asia Financial’ın izniyle kullanılmıştır.
