Yazar:
Merkeziyetsiz finans (DeFi) ve yapay zekânın (AI) birleşimi, kripto para sektöründe DeFAI adı verilen yeni bir trendi ortaya çıkardı. Adından da anlaşılacağı gibi, DeFAI, merkeziyetsiz uygulamaların (dApp) giriş sürecini kolaylaştırmak için AI ajanlarını kullanmaya odaklanıyor. Çünkü bu uygulamalar çoğu zaman kullanışlı olmaktan çok daha karmaşık hale gelebiliyor.
Yapay zekânın DeFi ile birleşimi kripto piyasasında ivme kazanıyor çünkü AI ajanları, blockchain üzerindeki etkileşimleri kripto para konusunda deneyimsiz kullanıcılar için daha erişilebilir hale getirebilir. Bu ajanlar, token transferlerinden takas işlemlerine kadar her adımı yönetebilir. Daha karmaşık işlemler söz konusu olduğunda ise güvenli köprü protokollerini belirleme, en iyi takas rotalarını optimize etme ve bir borç verme platformunda likidite havuzu oluşturma gibi görevleri üstlenebilirler.
Bu durum, en azından teoride, genellikle karmaşık DeFi işlemleriyle ilişkilendirilen stresi ve yükü azaltabilir.
Ancak DeFAI henüz çok erken bir aşamada ve bu projelerin çoğu açıkça deneysel nitelikte. Yine de bu yeni anlatı, kripto para dünyasındaki en popüler trendlerden biri haline geldi. Piyasa analistleri ve araştırmacılar, DeFAI’nin ekosisteme milyarlarca dolarlık bir sermaye akışı sağlayabileceğine inanıyor.
Şimdi, DeFAI’nin ne olduğunu, nasıl çalıştığını ve önde gelen projeleri keşfedelim.
DeFAI Nedir?
DeFAI, AiFi veya AgentFi olarak da bilinen ve en hızlı büyüyen kripto ekosistemlerinden biri olarak kabul edilen bir alan. İlginç bir detay: CoinGecko verilerine göre DeFAI pazarı halihazırda bir milyar doları aşmış durumda.
Birçok proje, doğal dil işleme (NLP) ve AI destekli otomasyon teknolojilerinden yararlanarak DeFi’de kullanıcı etkileşimini ve verimliliği yeniden tanımlıyor.
Peki, DeFAI’nin değer teklifi nedir ve kısa özeti nasıl görünüyor? Günümüzde DeFi kullanmak, genellikle farklı uygulamalar arasında geçiş yapmayı, cüzdanları bağlamayı ve her işlem için gerekli tüm detayları manuel olarak girmeyi gerektiriyor. Ne kadar yenilikçi olursa olsun, DeFi kullanıcı deneyimi çoğu zaman karmaşık ve hataya açık olduğu için zayıf kalıyor.
DeFAI, bunu basit komutlarla değiştiriyor. Kullanıcılar, “3 ETH’yi USDC’ye çevir” veya “Bir likidite havuzuna yatırım yap” gibi direktifler verdiğinde, AI ajanı en iyi oranları veya seçenekleri belirleyerek tüm detayları otomatik olarak hallediyor. Kullanıcıların tek yapması gereken, nihai işlemi onaylamak. Bu da DeFi’yi tıpkı bir mesaj göndermek kadar kolay hale getiriyor.
Bunu kripto için ChatGPT’ye sahip olmak gibi düşünebiliriz. Kullanıcılar, akıllı bir asistana karmaşık bir görevi tamamlamasını söyler ve AI ajanı şu adımları otomatik olarak gerçekleştirir:
- Her işlem adımı için en iyi araçları seçer.
- Güvenli ve maliyet açısından verimli bir süreç oluşturur.
- Sonuçları doğrudan kullanıcının cüzdanına iletir.
DeFAI, DeFi kullanımını daha erişilebilir hale getirerek başlangıç seviyesindeki kullanıcılar için bile süreci kolaylaştırır. Zorlu aşamaları yönetir, kullanıcıların maliyetli hatalardan kaçınmasına yardımcı olur ve zamandan tasarruf sağlar. Basit komutlar, akıllı asistanlar ve anında araştırma gibi araçlarla, merkeziyetsiz finansın karmaşıklığı ortadan kalkarak daha fazla insanın bu alana katılımı sağlanabilir.
Aşağıda, şu anda kripto topluluğunda popüler olan en iyi DeFAI projelerinden bazılarını bulabilirsiniz.
2025’in Önde Gelen DeFAI Projeleri
Griffain (GRIFFAIN)
Griffain, Solana blockchain’i üzerine inşa edilen bir DeFAI projesidir. Projenin arkasındaki isim, Backan Underdog ve Blink.fun gibi projeleriyle tanınan deneyimli geliştirici Tony Plasencia’dır.
Griffain, kullanıcıların merkeziyetsiz finans (DeFi) işlemlerini kolaylaştırmak için çeşitli AI ajanları sunuyor. Bu ajanlar iki ana kategoriye ayrılıyor:
- Kişisel ajanlar: Kullanıcıların ihtiyaçlarına göre özelleştirilebilen, veri arama, genel görevleri tamamlama ve blockchain uygulamalarıyla etkileşim kurma yeteneğine sahip AI modelleridir.
- Özel ajanlar: Daha gelişmiş yeteneklere sahip olup, kripto piyasası trendlerini analiz etme, derinlemesine raporlar oluşturma, haber sunma ve farklı dillerde karmaşık sohbetler simüle etme gibi görevleri üstlenebilirler.
Tüm ajanların ortak noktası, doğal dil komutlarını kullanarak zincir üzerindeki işlemleri gerçekleştirebilmeleridir. Örneğin, kopya ticaretini (copy trading) yürütmek, sıfırdan bir memecoin oluşturmak, kâr alım stratejilerini otomatikleştirmek veya kişisel bir sanal asistan olarak çalışmak gibi görevleri yerine getirebilirler. Griffain, doğal dil ile DeFi işlemlerini basitleştiren ilk platformlardan biri olarak öne çıkıyor.
PAAL AI
PAAL AI, Ethereum tabanlı bir DeFAI platformudur ve gelişmiş AI destekli özellikler sunar. AI destekli chatbotlar ve asistanlar bu ekosistemin merkezinde yer alır.
- MyPaalBot: Kullanıcının kişisel asistanı olarak çalışan bir AI modelidir. Chatbot, moderatör, araştırmacı ve hatta topluluk yöneticisi olarak görev yapabilir.
- AutoPaal: Kripto projeleri ve varlıkları hakkında pazar içgörüsü ve tahminler sunarak kullanıcıların daha bilinçli kararlar vermesine yardımcı olan gelişmiş bir analiz aracıdır.
- PaalX: Kullanıcılara sohbet arayüzünden ayrılmadan token takası yapma, cüzdan yönetimi ve portföy görüntüleme imkanı sunan merkeziyetsiz bir ticaret özelliğidir.
PAAL AI’nin en önemli avantajlarından biri, kullanıcıların AI ajanlarını kendi veri setleriyle eğitebilme yeteneğidir. Ayrıca metin, görüntü, ses ve video dahil olmak üzere çoklu ortam (multimodal) işleme kapasitesine sahiptir. Bu sayede daha geniş bir kullanım yelpazesi sunarak kullanıcı deneyimini geliştirir.
Hey Anon
Hey Anon (ANON), Sonic, Solana, Base ve Arbitrum üzerinde çalışan çok zincirli bir DeFAI projesidir. Doğal dil tabanlı işlem arayüzleri, otonom DeFi ajanları ve araştırma araçları sunarak kullanıcıların DeFi işlemlerini daha kolay gerçekleştirmesini amaçlar.
Proje, kurucusu Daniele Sesta nedeniyle büyük ilgi gördü. Sesta, geçmişte milyar dolarlık Spell ve Wonderland protokollerinin yaratılmasına öncülük eden isimlerden biridir.
Hey Anon, DWFlabs tarafından sağlanan 20 milyon dolarlık AI Agent Fonu ile destekleniyor ve Ocak ayı sonuna kadar halka açık beta sürümünü başlatmayı planlıyor. Projenin ayrıntıları henüz netleşmemiş olsa da, LayerZero teknolojisini kullanarak zincirler arası işlemleri kolaylaştırma, Pyth Network ile doğru fiyat verilerini sağlama ve Aave gibi borç verme protokollerini destekleme hedefleri arasında yer alıyor. CoinGecko verilerine göre Hey Anon, 180 milyon doları aşan piyasa değeriyle en büyük üçüncü DeFAI projesi konumunda.
AI16Z
AI16Z, kendisini “AI ajanları tarafından yönetilen ilk yatırım DAO’su” olarak tanımlıyor. Bu proje, AI ile merkeziyetsiz yönetişimi birleştirerek otonom yatırım kararları alınmasını sağlıyor. Tüm süreç, Marc AIndressen adlı bir AI ajanı tarafından yürütülüyor.
Marc, AI16Z ekosisteminin merkezi istihbarat birimi olarak 28 milyon dolarlık bir varlık havuzunu yönetiyor. Bu ajan, veriye dayalı analizleri ve token sahiplerinden gelen geri bildirimleri değerlendirerek yatırım kararlarını şekillendiriyor. AI16Z token’ında büyük paya sahip olan kullanıcılar, “Sanal Güven Piyasası” adı verilen bir mekanizma aracılığıyla AI’nin kararlarına doğrudan etki edebiliyor.
AI16Z’nin çekirdeğinde ElizaOS bulunuyor. Bu framework, AI ajanlarının belirli görevler için özelleştirilmesine olanak tanıyor. ElizaOS, GitHub’da hızla büyüyen projelerden biri haline gelerek Google Gemini gibi devleri geride bırakmayı başardı.
Ekip, AI16Z’yi kullanarak AI ajanı oluşturma platformu geliştirmeyi de düşünüyor. Solana ağı üzerinde 2 milyar dolarlık piyasa değerine ulaşan ilk AI token’ı olması, bu projeye olan ilgiyi artırıyor.
Mode Network
Mode Network, Ethereum Layer-2 (L2) ekosistemine AI destekli otomasyonu entegre ediyor. Yaklaşık 129 AI ajanı, toplamda 1.600’den fazla DeFi işlemi gerçekleştirdi.
Öne çıkan ajanlardan bazıları:
- Arma by Giza: USDC kazanç çiftçiliğini optimize eder.
- Brian: Doğal dil ile işlem yürütme ve akıllı sözleşme dağıtımı yapar.
- Sturdy: AI destekli verim getiren kasaları yöneterek optimize eder.
- MODIUS by Olas: AI ajanlarıyla likidite çiftçiliği stratejileri oluşturulmasını destekler.
- Amplifi: Zincirler arası likidite sağlama ve AI optimizasyonu sunar.
Orbit (GRIFT)
Orbit, 100’den fazla blockchain arasında protokollerle etkileşim kurmayı sağlar. EVM uyumlu ağlar, Solana, Aptos, Sui Network ve hatta Bitcoin ile uyumlu çalışabilir.
SphereOne tarafından geliştirilen Orbit, 2023’te 2,5 milyon dolarlık yatırım aldı. AI ajanları, token takasları ve köprüleme, varlık stake etme, kredi işlemleri ve portföy yönetimi gibi kritik finansal süreçleri kullanıcı adına yönetebilir.
Neur
Neur, Solana ekosistemine odaklanan bir AI destekli DeFi yardımcısıdır. Claude 3.5-Sonnet ve GPT-4o gibi en son AI modellerinden yararlanarak Solana’daki verileri analiz eder ve otomatik işlemler gerçekleştirir.
Beta sürümüne rağmen GitHub’da 350’den fazla yıldız toplayarak dikkat çekti. Ayrıca 1 SOL karşılığında erken erişim sunarak geliştiricilere teşvik sağlıyor.
Autonolas (OLAS)
Autonolas, 2021 yılında kurulan bir AI ve kripto platformudur. Amacı, AI ajanlarını merkeziyetsiz hale getirerek insanların finansal süreçlerini yönetmelerine yardımcı olmaktır.
Autonolas, portföy yönetimi, DAO yönetişimi, çapraz zincir işlemleri ve otomatik ödeme sistemleri gibi görevler için AI ajanları sunuyor. Olas Stack ve Olas Protocol, AI ajanlarının oluşturulmasını ve yönetilmesini sağlıyor.
Gekko AI
Gekko AI, Axal tarafından geliştirilen ve Virtuals protokolü üzerine kurulu bir AI ticaret platformudur. AI destekli otomasyon, şeffaflık ve analitik araçlar sayesinde kripto ticaret stratejilerini optimize etmeyi amaçlıyor.
AI tabanlı ticaret sistemi, piyasa trendlerini 7/24 analiz ederek işlemleri otomatik olarak yürütüyor. Kullanıcılar ayrıca, risk tercihlerine göre özelleştirilmiş ticaret ajanları oluşturma imkânına sahip.
Son Düşünceler: 2025’in Önde Gelen DeFAI Projeleri
DeFi ve yapay zekânın birleşimi, merkeziyetsiz finans ekosistemini dönüştürebilecek yeni bir katalizör haline gelebilir. AI ajanlarının yükselişi, geleneksel olarak karmaşık olan zincir üzeri işlemleri kolaylaştırarak kripto endüstrisinde büyük bir değişime öncülük edebilir.
DeFAI’nin temel amacı basittir: AI ajanlarıyla DeFi’nin dik öğrenme eğrisini azaltmak. İş akışlarını otomatikleştirmek, işlemleri optimize etmek veya doğal dil ile etkileşimleri mümkün kılmak, tıpkı ChatGPT’nin yaptığı gibi, bu yenilik, kullanıcıların blockchain ve DeFi dünyasıyla etkileşimini tamamen değiştirebilir.
Ancak bu sektör henüz oldukça genç ve çoğu proje, tamamlanmış veya tam anlamıyla piyasaya sürülmüş bir ürün sunmaktan uzak. Yine de ekosistem hızla büyüyor ve birçok piyasa analisti, önümüzdeki yıllarda bu alanda önemli bir genişleme yaşanacağını öngörüyor.
