Bu yazımızda 12-13 Mart 2020 tarihlerinde kripto para piyasasında yaşanan çöküşü ve sonraki iki yılda neler değiştiğini inceleyeceğiz.
Geride bıraktığımız hafta sonu Bitcoin’in değerinin bir günde %50 değer kaybederek 4.000 doların altına gerilediği kötü şöhretli COVID-19 kaynaklı Bitcoin çöküşünün ikinci yıldönümüydü. Pek çok Bitcoin karşıtı, bu çöküşü, Bitcoin’in ölümü olarak ilan etti. Ancak lider kripto para biriminin değerini 10 kattan fazla arttırarak çok sayıda kurumsal yatırımcı tarafından benimsenmesi ve hatta bir ülkede yasallaştırılması gerçeği göz önüne alındığında, sonraki 24 ay oldukça olumlu geçti.
Aradan her ne kadar 2 yıl geçmiş olsa da bu iki yıllık süreç bir ömür sürdü. Kripto para ekosisteminde o tarihten sonra çok şey değişti.
Kripto para piyasası 2020 yılına oldukça iyimser bir başlangıç yapmıştı. Bitcoin 1 Ocak’ta yaklaşık 7.000 dolardan işlem görüyordu. Ancak sonrasında hızla yükseldi ve altı hafta içerisinde 10.000 doların üzerine ulaştı. Öte yandan tüm geleneksel finans piyasalarında da durum benzerdi, öyle ki S&P 500 tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Daha riskli diğer piyasalarda da durum benzerdi.
Yalnızca birkaç Asya ülkesinde baş gösteren bir tehdide yönelik haberler o dönemde ana akımda dolaşıyordu. Çin’in Vuhan kentindeki bir yarasadan geldiği iddia edilen ve ne olduğu henüz bilinmeyen bir virüs.
O dönem hiçkimse bu virüsün dünyayı nasıl etkileyeceğini ve yıllar sonra hala devam edebileceğini tahmin edebilecek pek çok insan yoktu. Aslında, yalnızca birkaç izole aktif vaka olduğu için Batı’da yalnızca bir avuç insan bu tehdidi ciddiye aldı.
Ancak, durum oldukça hızlı bir şekilde ciddileşti. Virüs Covid-19 olarak adlandırıldı ve 2020 yılının Mart ayında Dünya Sağlık Örgütü Covid-19’u “pandemi (salgın)” olarak adlandırdıktan sonra bu virüs topyekün bir tehdit haline geldi.
Özellikle el yıkama, maske, el dezenfektanı ve tuvalet kağıdı ihtiyacına yönelik eğitici videolar başta olmak üzere, kitlesel panikle ilgili detaylara girmeyeceğiz. Ancak bu yazımızda kripto para piyasasında o süreçte neler olup bittiğini gözden geçireceğiz.
Bitcoin kriz başlamadan çok kısa bir süre önce zaten bir miktar değer kaybetmişti ve yaklaşık 8.000 dolar civarında işlem görüyordu. Birkaç saat içinde, lider kripto para birimi değerinin %50’sinden fazlasını kaybetti ve 4.000 doların altına düştü.
Altcoinler de bu süreçte ciddi değer kayıpları yaşadı. O dönemde korku ve panik kripto para piyasasını esir aldı. Geleneksel medya, BTC’nin (yine) öldüğünü ilan etmek için hızlı davrandı. Çaresizlik içinde, topluluk bu kargaşanın ardındaki potansiyel nedenleri aramaya başladı. Hatta ana akım medyada Bitcoin için 3 basamaklı Bitcoin fiyat tahminleri yapılmaya başlandı. Bitcoin için felaket senaryoları sıralayanlardan biri de Bitcoin eleştirmeni Peter Schiff‘ti.
Bitcoin’in ölümü geçmişte 400’ü aşkın vakada ilan edildi. Ancak lider kripto para birimi her defasında onları yanılttı. Bitcoin’in fiyatı 0 dolara gerilemek bir yana dursun 1.000 doların dahi altına dahi düşmedi.
Tam tersine, kaybettiği zemini yavaş ama emin adımlarla geri kazanmaya başladı. Sonrasında asla geriye bakmadı ve iki aydan kısa bir süre sonra 8.000 dolara tekrar yükseldi. Takip eden aylarda Bitcoin yükselmeye devam etti. 2020 yılının Mayıs ayında gerçekleşen 3. blok ödülü yarılanması sonrasında Bitcoin fiyatı daha da körüklendi ve yılı neredeyse 30.000 dolarda bitirdi.
Bitcoin’in 20 bin dolara aşmasıyla fiyat da daha önce keşfedilmemiş bölgelere giriş yaptı. O andan sonra daha önce Bitcoin’i eleştiren birçok isim, Bitcoin’e yönelik olumlu açıklamalarda bulunmaya başladı. Bu isimlere örnek olarak Paul Tudor Jones III, Stan Druckenmiller, Anthony Scaramucci ve Ben Miller gibi önde gelen eski yatırımcılar gösterilebilir. Hatta bu isimlerden bazıları Bitcoin satın aldığını açıkladı.
Kevin O’Leary, Jordan Belford, Ray Dalio ve Ken Griffin gibi önde gelen yatırımcılar Bitcoin satın alarak veya 6 haneli Bitcoin fiyat tahminlerinde bulunarak 180 derecelik dönüş yaptılar.
Yedi yıl önce BTC’nin değerini reddeden başka bir isim olan Michael Saylor, şu anda dünyanın en önde gelen Bitcoin savunucularından birine dönüştü. O ve şirketi, büyük miktarda BTC biriktirmeye başladı ve şimdi toplu olarak 5 milyar doların üzerinde Bitcoin’e sahip.
Ancak Bitcoin trenine sadece bireysel yatırımcılar katılmadı. Başta MassMutual, One River Asset Management ve BlackRock gibi diğer kurumlar da Bitcoin’e yatırım yapma kararı aldı. En büyük Bitcoin muhalifleri bankalar bile Bitcoin’le arasındaki buzları eritme kararı aldı.
Bir dönemler CEO’su Bitcoin’den “dolandırıcılık” olarak bahseden JPMorgan kripto para hizmetleri sunmaya başladı. Bank of America, kripto para piyasasının demirbaşlarından Solana ve Chainlink’i övmeye başladı. Citigroup kısa süre önce kripto ekibini 100’den fazla kişiyi işe alarak genişletmeyi planladığını duyurdu.
Morgan Stanley, BTC’nin “yok olmayacağını” ve kurumsal yatırımcıların varlığın bir kısmını birkaç fon aracılığıyla satın almalarına izin verdiğini açıkladı. BNY Mellon, kripto saklama hizmeti sunmaya başladı ve Bitcoin ETF uygulamasına yardımcı olmak için Grayscale ile ortaklık kurdu. Bu liste böyle uzayıp gidiyor.
Kripto paraların benimsenmesinde son iki yılda çılgın bir artış yaşandı. BTC’yi ödeme yöntemi olarak ekleyen işletmelerin sayısı son iki yılda fırladı. Şu andan itibaren, lider kripto para birimini (veya diğer dijital varlıkları) sinema biletleri için ödeme yapmak, fast food satın almak, araba ve emlak satın almak, moda ürünleri satın almak, hayır kurumlarına bağışta bulunmak, şarap almak ve aradaki hemen hemen her şey için kullanabilirsiniz.
Kripto paraların benimsenmesi konusunda belki de en dikkate değer gelişme, Latin Amerika ülkesi El Salvador’un geride bıraktığımız yıl Bitcoin’i resmi para birimi olarak kabul etmesi oldu. Yasa Eylül ayı başlarında yürürlüğe girdi ve hükümet o zamandan beri birden fazla BTC yanlısı girişim başlattı. Muhtemelen en büyük ve en iddialı olanı, lider kripto para birimi Bitcoin’e odaklanan bir şehrin inşa edilmesi hamlesi oldu.
Dolayısıyla 2 yıl önceye kıyasla şu anda kripto para piyasasında birçok şey değişti. Bitcoin’in 12-13 Mart’ta ölmediği sonucuna kesinlikle varabiliriz. Tam tersine Bitcoin beklenmedik bir gelişim katetti. Artık Bitcoin geniş çapta tanınan ve kabul edilen bir varlık sınıfı haline geldi ve multi-trilyon dolarlık bir sektörün öncüsü oldu.
